Özet:
Aile toplumu oluşturan en küçük yapıdır. Çocuğun edebiyat ile tanıştığı ilk eğitim
ortamıdır. Aile çocuğunu toplumun niteliğine ve değer yargılarına göre yetiştirmeye
çalışır. Bu konuda ailenin en büyük destekçisi kitaplardır. Kitaplarda ailenin
çocuklara sunuluş şekli çok önemlidir. Bu çalışmanın amacı Türk çocuk edebiyatı
eserlerinde üç kuşakta (1970 öncesi, 1970 -2000 arası, 2000 sonrası) çocuklar için
yazılmış eserlerde ailenin ele alınış şeklini inceleme ve değerlendirme yapmaktır. Bu
amaçla belirtilen dönemler arasında yazılan çocuk edebiyatı eserlerinden 15 eser
seçilmiştir. Seçilen eserlerdeki aile nitel araştırma yöntemlerinden doküman
incelemesi yöntemi kullanılarak içerik analizine tabi tutulup betimsel analiz yöntemi
ile betimlenmiştir.
Araştırma sonucunda incelenen eserlerde aile ile ilgili 164 özelliğe ulaşılmıştır. Üç
dönem karşılaştırıldığında daha çok parçalanmış ailelere yer verildiği görülmüştür.
1970 öncesi dönemde ailelerin çocuklarına karşı tutumlarının koruyucu (kollayıcı)
olduğu görülürken, 2000’ler ve sonrasında ebeveyn tutumunun demokratik
(destekleyici) olduğu görülmüştür. 1970-2000 arası yazılan eserlerde ise
ebeveynlerde otoriter (baskıcı) tutum görülmektedir. 1970 öncesi ve 2000 yılına
kadar yazılan eserlerde çocukların ebeveynleri ile çatışma yaşamadığı görülürken
2000 sonrası dönemde ebeveyn çocuk çatışmalarının arttığı görülmüştür. Üç
dönemde de en az ahlaka yer verilirken en çok sevgi, saygı ve yardımseverlik
değerlerine yer verildiği tespit edilmiştir. Sanat, oyun ve sporun 1970-2000 sonrası
eserlerde yer aldığı görülmüştür. Din ise eserlerde ağırlıklı olarak 1970 öncesinde yer
almaktadır.
