Abstract:
İkinci Dünya Savaşı sırasında Türkiye, izlediği aktif tarafsızlık politikası nedeniyle,
savaşa dahil olmamakla birlikte, birçok askeri ve sivil savunma önlemi almıştır. Alınan
askeri önlemlerden biri inşa edilen savunma hatlarıdır. Bu tezde, İkinci Dünya
Savaşı’nda Türkiye'nin Trakya bölgesinde inşa ettiği Çakmak ve Çatalca Hatları
incelenmektedir. Çakmak Hattı, İkinci Dünya Savaşı’nın başlamasıyla Bulgaristan Türkiye sınırı boyunca inşası planlanmış ancak Almanya'nın Yunanistan'ı işgal
etmesiyle tamamlanmayarak Nisan 1941'de terk edilmiş bir savunma hattıdır. Çatalca
Hattı ise savaş boyunca inşası sürdürülen ve Türkiye'nin askeri planlarında -ihtiyaç
duyulması halinde- kritik öneme sahip bir savunma hattıdır. Tanklara karşı hazırlanan
bu savunma hatları hendekler, koruganlar, makineli tüfek noktaları, manialar ve
mayınlardan oluşmaktadır. Bu çalışma, Türkiye'nin İkinci Dünya Savaşı boyunca inşa
ettiği Çakmak ve Çatalca Hatlarının planlamalarını ve ihtiyaç duyulması halinde
düşünülen stratejileri incelemektedir. Tez için Britanya Ulusal Arşivi, Genelkurmay
Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Daire Başkanlığı Arşivi ve Türkiye Cumhuriyeti
Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı’ndan edinilen belgeler incelenmiştir.
Bununla birlikte İkinci Dünya Savaşı öncesinde Avrupa’da inşa edilen Siegfried,
Maginot, Stalin ve Mannerheim Hatları da çalışma kapsamına alınarak bir kıyaslama
yapılmıştır.
