Özet:
Sosyal dışlanma, birey veya grupların hak ve hizmetlerden ve toplumsal bağlar kurmaktan yoksun bırakılma sürecini ifade etmektedir. Sosyal dışlanma, değişen sosyo-ekonomik koşullar ve artan toplumsal riskler karşısında savunmasız kalan grupların karşı karşıya kaldığı en büyük sorunlardan biridir. Engelli bireyler sosyal dışlanma riskleri en yüksek gruplardan birini oluşturmaktadır. Sosyal politikalar engellilerin sosyal dışlanma problemini en aza indirgemek ve bununla mücadele etmek için sosyal içermeci politikalara ağırlık vermeye başlamışlardır. Bu çalışmada kaynaştırma eğitimi mercek altına alınmış ve sosyal dışlanma bakımından incelenmiştir. Araştırmanın amacı engellilere yönelik kaynaştırma eğitiminin sosyal dışlanma üzerinde nasıl bir etkisi olduğunu ortaya çıkarmaktır. Engelli çocukların sosyal kabul düzeyleri ve kaynaştırmanın uygulama boyutunda nasıl işlediği kullanılarak ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Araştırmanın verileri 2016–2017 eğitim öğretim yılında, İstanbul İli Zeytinburnu ilçesinde yer alan ilk ve ortaokulda görev yapan 30 öğretmenle yapılan görüşmeler sonucu elde edilmiştir. Ayrıca bu öğrencilerden bazıları sınıflarında gözlenmiştir. Araştırma bulgularından ele dilen sonuca göre kaynaştırma eğitiminin uygulama boyutunda ciddi problemler gözlenmiştir. Gerekli alt yapı ve kaynaklar mevcut değildir. Öğretmenler ve öğrenciler bu konuda bilgilendirilmemiş ve gerekli eğitimi almamışlardır. Öğretmenler sınıf mevcutlarının çok ve gerekli eğitim ve desteğin verilmemesi dolayısıyla kaynaştırmanın başarılı sonuçlar vermediğini dile getirmişlerdir. Öğretmenler kaynaştırma öğrencilerinin evrak işlerini tam yürütmekten öte çok bir şey yapmadıklarını ifade etmişlerdir. Sonuçlara göre bu öğrencilerin arkadaşları tarafından kabul edilme düzeyleri oldukça düşüktür. Yalnız ya da arkadaş sayıları oldukça sınırlıdır. Kaynaştırma eğitimi engellilerin sosyal dışlanma problemine karşı geliştirilen bir eğitim modeli olmasına rağmen uygulama boyutunda yeterli altyapı, eğitim ve desteğin sağlanmaması sonucu başarılı sonuçlar vermekte yetersiz kalmıştır. Engelli öğrencilerin sosyal dışlanma düzeyini azaltmamıştır. Bu sorunun çözümü için öncelikle yeterli alt yapı oluşturulmalı daha sonra uygulamaya geçilmelidir. Ancak bu sayede engelli bireylere yönelik negatif tutumlar pozitife çevrilebilir.
