Özet:
Bu tezin amacı, toplumsal olanı açıklama arzusundaki sosyobiyoloji disiplininin
genelde sosyal bilimlerle, özelde ise sosyolojiyle ilişkisini ele almak ve diğer canlı
türleri üzerinde yapılan biyolojik çalışmaların insan eylemlerini ve toplumsal
kurumları anlamak için yeterli ve uygun bir yöntemsel çerçeve sunup sunmadığını
araştırmaktır.
Edward Wilson sosyal eylemleri doğal seçilim baskısı ve türünü devam ettirme
mücadelesi olarak görüp biyolojiye indirgemektedir. Bu sebeple içgüdüsel
davranışlarla ilgilenerek türler ve kültürlerarası farklılıkları değil yalnızca
benzerlikleri gösterme eğilimindedir. Wilson toplumsal eylem üzerindeki kültür ve
çevre etkisinin sınırlı olacağını ve bu sınırlı etkinin de her koşulda türün biyolojik
kapasitesine ve özelliklerine bağlı kalacağını iddia etmiştir.
Her doğa bilimi disiplini gibi sosyobiyoloji de nesneler arası ilişkileri inceler ve
insanın ve diğer canlıların dışarıdan birer nesne olarak gözlemlenebilecek boyutlarını
ele alır. Natüralist (doğalcı) bir yaklaşıma sahiptir. Bir hayvan türünü ele alırken
kullandığı yöntem ile insanı incelerken başvurduğu yöntem arasında hiçbir fark
yoktur. Dolayısıyla insan türüne olan yaklaşımı da büyük oranda indirgemecidir. Doğa
bilimleri olgular arasındaki nedensellikleri bularak neden sonuç ilişkisini açıklamaya
çalışan bir yönteme sahiptir. Bu yöntemde nedensellik ilkeleri takip edilir ve
nesnelerde tek düzenlilik olduğu varsayılır. Yorumlayıcı yöntem savunucuları doğa
bilimlerinden farklı olarak sosyal bilimlerde aynı metodun kullanılamayacağını çünkü
elimizde tek düzenlilik ilkesini bozacak olan insan, toplum, kültür ve tarih gibi kendi
öznelliğine sahip bir araştırma nesnesinin olduğunu, araştırma nesnesinin bizzat kendi
çevresini anlamlandıran öznelerden oluştuğunu, kendi tekilliğine sahip olduğunu ve
deneye açık olmadıklarını söyleyerek doğa bilimlerine itiraz ederler.
Bu itirazdan hareketle çalışmamızda sosyobiyolojinin kökenini açıklamaya gayret
ettiği toplumsal eylem, olgu ve kurumları, örnekler üzerinden kendi yöntemleri
aracılığıyla nasıl incelediği ele alınmış, sosyobiyoloji ile sosyal bilimler arasındaki
yöntemsel farklar ortaya konulmuş ve bilhassa yorumlayıcı sosyolojinin metodolojik
olarak bunları açıklamaya daha elverişli olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
