Özet:
Bu çalışmada Michael Hardt ve Antonio Negri'nin özne teorisine odaklanılmaktadır.
Negri'nin erken döneminde mensubu olduğu İtalyan operaismo politik ve teorik
hareketinden itibaren özne teorisinin gelişiminin izleri takip edilerek, söz konusu
kuramsal pozisyonun analitik bir haritasının çıkarılması hedeflenmektedir. Hardt ve
Negri'nin özne teorisinin sunduğu projeksiyonunun küreselleşme çağında toplumsal
ve sınıfsal hareketlerin dinamiklerini anlamak için teorik düzeyde ne kadar tutarlı ve
anlamlı olduğu sorusu, çalışmanın esas motivasyonunu oluşturmaktadır.
Çalışmada kurgulandığı haliyle, Hardt ve Negri'nin özne teorisi, 1970'li yıllardan
itibaren ortaya çıkan üç teorik ve politik gelişmenin etkisini taşımaktadır. Bunlardan
ilki, çağdaş radikal hareketlerin hareketlerin gelişimi, ikincisi solun teorik krizi ve
postmodern söylemin çağdaş eleştirel teoriye sirayeti ve üçüncüsü ise enformasyonel
kapitalizm anlatısı ile ilgilidir. Çokluk kavramı, bu üç gelişmenin izlerini
taşımaktadır. Bu üç gelişmenin dışında Hardt ve Negri'nin entelektüel üretimi ile
Negri'nin erken döneminde türettiği muhtelif kavramlar arasında belirgin bir
süreklilik gözlemlemek mümkündür. Örneğin erken döneminin toplumsal işçi
kavramı ile geç döneminin maddi olmayan emek kavramı, üretimin artık toplumsal
olduğu ve emeğin bilişsel niteliğinin arttığı iddiasıyla ortaklaşmaktadır.
Nihayetinde söz konusu entelektüel üretim, farklı disiplinlerden gelen kavramların
aynı potada eritildiği teori-yoğun bir kavramsal inşaya işaret etmektedir. Bu yönüyle
kavramlar yine kavramlara referansla açıklanmakta ve bu durumla paralel olarak da
ampirik yönü oldukça zayıf kalmaktadır. Son kertede Hardt ve Negri ilhamını
gerçeklerden değil teorilerden almaktadır.
