Özet:
Bu çalışmanın amacı Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler
öğretiminde tarihi şahsiyetlerin ele alınışına ilişkin görüşlerini belirtmektir. Böylece
elde edilen veriler ışığında öğretmenlerin tarihi şahsiyetlere yönelik zihinsel imajı,
tarihi şahsiyetlerin öğretmenler tarafından derslerde hangi yöntem, teknik ve
materyaller aracılığıyla verildiği ve ders kitabına yönelik birtakım sonuçlara
ulaşılması muhtemeldir. Araştırmanın amacına yönelik olarak nitel araştırma
yaklaşımlarından olgubilim deseni kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak
araştırmacılar tarafından geliştirilmiş yarı yapılandırılmış görüşme formu, verilerin
çözümlenmesinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Çalışma grubunu 2018-2019
eğitim-öğretim yılında İstanbul ilinin Esenler ve Güngören ilçelerinde görev yapan
13 Sosyal Bilgiler öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmadan elde edilen temel
bulgular şunlardır: Öğretmenler tarihi şahsiyetleri, tarihte iz bırakan kişiler, tarihe
yön vermiş kişiler ve yenilik yapan kişiler olarak görmektedir. Öğretmenlerin tarihi
şahsiyetlerden en çok örnek aldıkları özellik, lider olmalarıdır. Öğretmenler, tarihi
şahsiyetlere yönelik araştırmalarını en çok internet kaynaklarından yapmaktadır.
Öğretmenler, tarihi şahsiyetleri Sosyal Bilgiler dersinden sonra en çok Türkçe dersi
ile ilişkilendirmiştir. Öğretmenlerin %57`si, tarihi şahsiyetler açısından Sosyal
Bilgiler ders kitapları hakkında olumsuz görüş belirtmiştir. Öğretmenler, tarihi
şahsiyetler aracılığı ile pek çok değerin kazandırılabileceğini belirtmiş olup, en çok
vurgulanan değer vatandaşlık olmuştur. Öğretmenler tarihi şahsiyetlerin öğretiminde
en çok anlatım yöntemini kullanmış ve görsel materyalleri tercih etmişlerdir.
Öğretmenlerin %73`ü öğrencilerinin tarihi şahsiyetlere bakış açısının olumlu yönde
olduğunu belirtmiştir. Öğretmenlerin en çok örnek aldığı tarihi şahsiyet, Mustafa
Kemal Atatürk`tür. Öğretmenlerin çoğu devlet yöneticiliği yapmış tarihi şahsiyetleri
örnek almıştır. Öğretmenlerin hepsi devlet tarafından yapılan eserlere tarihi
şahsiyetlerin isimlerinin verilmesini uygun bulmuştur. Öğretmenlerin en büyük
beklentisi müze ve tarihi alan gezilerinin arttırılması olmuştur. Ayrıca öğretmenler
ders kitabında tarihi şahsiyetlerin anlatıldığı ayrı bir bölüm bulunması gerektiğini
ifade etmiştir. Elde edilen bulgular literatür ile tartışılmış ve öneriler ortaya
konmuştur. Bu öneriler arasında; Sosyal Bilgiler öğretiminde tarihi şahsiyetler ile
ilgili farklı konularda, farklı evren ve örneklemlerde farklı uygulamalar yapılabilir.
