Özet:
Bu araştırmada pek çok kişinin deneyimlediği eğitim hayatında yaşanan başarısızlığın
öğrenciler için ne anlama geldiği ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Öğrencilerin
akademik başarısızlığı hangi durumlarda yaşadıkları, nelerin akademik başarısızlığa
sebep olduğunu düşündükleri ve en önemlisi akademik başarısızlığı nasıl
tanımladıkları bu araştırmanın cevap bulmaya çalıştığı sorular olduğundan araştırma
yorumlayıcı fenomenolojik anlayışla yürütülmüştür. Esenler ve Kadıköy ilçelerinde
yer alan Meslek Lisesi, Anadolu Lisesi ve İmam Hatip Lisesi olmak üzere toplam 7
okul araştırmanın uygulama sahasını oluşturmaktadır. Araştırmada maksimum
çeşitlilik örneklem kullanılmıştır. Başarısızlık hikayelerinin ve demografik bilgilerinin
toplandığı 1048 10. Sınıf öğrencisi arasından cinsiyet, okul türü, başarı durumu, sosyo-ekonomik durum gibi değişkenlerin çeşitlilik göstermesine dikkat edilerek 29 öğrenci
ile birebir görüşmeler yapılmıştır. Yapılan görüşmelerden elde edilen bulgular
“Öğrencilere göre Başarısızlık Kavramı”, “Öğrencilere göre Başarı Kavramı”,
“Başarısızlıkla İlişkilendirilen Durumlar”, “Öğrencilere göre Başarısızlık Nedenleri”
ve “Başarısızlıkla Mücadele” olmak üzere beş tema altında sunulmuştur. Öğrencilerin
yapmış oldukları tanımlarda neoliberal bireyci anlayışın ve toplumsal cinsiyet
rollerinin etkisi görülmüştür. Bununla beraber öğrenciler başarısızlık nedenleri
arasında aile, arkadaş, öğretmen, okul, bireyin kendisi ve toplum olmak üzere farklı
faktörlerden bahsetmişlerdir. Öğrencilerin başarısızlıkla mücadele etme yöntemleri de
bulundukları sosyo-ekonomik düzeye göre değişiklik göstermektedir. Araştırmadan
elde edilen bulgular alan yazında yer alan eğitimde başarısızlık ile ilgili teoriler ve
yapılan çalışmaların sonuçları ile birlikte ele alınarak tartışılmış ve yorumlanmıştır.
