Özet:
Bu çalışma Türkiye'nin müdahil olduğu dış politika krizlerinin ve uluslararası
krizlerin yönetim süreçlerinde yürütme organı ile yasama organı arasındaki ilişkinin
etkilerini incelemeyi hedeflemiştir. Dış politika yapım ve karar alma süreçlerinde
yasamaya biçilen rolün sınırlı etkisi çerçevesinde kriz yönetim süreçlerine nasıl ve
neden dahil olduğu, bu müdahilliğin kriz yönetimi ve karar alma sürecindeki etkisinin
neler olduğu çalışmanın temel sorunsalıdır.
Türkiye'nin dış politikasındaki krizlerde yasama-yürütme ilişkisinin analizi neoklasik
realizmin bağımsız, bağımlı ve müdahil değişkenleri temel alınarak yapılmıştır.
Bağımsız değişken olarak uluslararası sistemin etkileri dikkate alınırken bağımlı
değişken olan kriz yönetim sürecine yasama ile yürütmenin etkileşimi müdahil
değişken etkisi olarak değerlendirilmiştir.
Bu çerçevede 1923-2017 yılları arasında Türkiye'nin müdahil olduğu dış politika ve
uluslararası krizlerde yasamanın kriz yönetim süreçlerine belirli koşullarla dahil
edilmiştir. Anayasal zorunluluklar ve parlamentonun demokratik denetiminin yürütme
üzerindeki etkisinin önemli olduğu görülmüştür. Kriz yönetim süreçlerinde dış
politikada karar alma yapısının temeli olan yürütmenin yasama ile iletişime girmesinin
de girmemesinin de kriz yönetiminin çıktıları bakımından önemli sonuçları olmuştur.
Nitekim incelenen dış politika krizleri ve uluslararası krizlerde hükumetlerin karar
süreçlerinde yasamaya rol vermesi ve desteğinden yararlanması hükumetlerin amaç ve
hedeflerine ulaşmaları bakımından başarıyı olumlu yönde etkilemiştir.
