Özet:
Araştırmada toplumsal cinsiyetin çalgı seçiminde ne ölçüde rol oynadığı ve çalgı
çalan kadınların bu durumdan nasıl etkilendikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Yapılan
alan araştırmasıyla Kayseri’nin Pınarbaşı ilçesinde bulunan ve akordeon çalan
Çerkez kadınlar tespit edilip, onların çalgı seçimi, çalgı öğrenim süreçleri ve
performans pratiklerinde toplumsal cinsiyet açısından nasıl bir ilişki olduğu tespit
edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca Kayseri’de kamusal alanda akordeon dersi veren
Çerkez öğretmenlerle akordeon eğitimi ve toplumsal cinsiyet bağlamındaki ilişkinin
incelenmesi amacıyla görüşmeler yapılmıştır. Bu araştırma, nitel araştırma
yöntemlerinden betimsel araştırma modeline uygun olarak gerçekleştirilmiş ve alan
araştırmasına yer verilmiştir. Çalışma kapsamında kadın katılımcılara ve akordeon
öğretmenlerine uygulanmak üzere 32 ve 12 soruluk iki farklı yarı yapılandırılmış
görüşme soruları geliştirilip, Kayseri’de akordeon çalan Çerkez kadınlara ve
akordeon dersi veren Çerkez öğretmenlere uygulanmıştır. Elde edilen veriler
betimsel analiz yöntemine uygun olarak analiz edilmiş ve tablolar oluşturulmuştur.
Tablolarda kodlara ve temalara yer verilmiştir. Araştırma sonucuna göre, akordeon
çalan Çerkez kadınların çalgı seçimlerini toplumsal cinsiyet rolleri doğrultusunda
gerçekleştirdikleri, aile ve çevrenin çalgı seçiminde önemli bir rol oynadığı,
akordeon çalan kadınların çalgı eğitimi almadıkları, performans pratiklerinin
toplumsal cinsiyet algılarından kısmen etkilendiği ve akordeon çalgısının Çerkez
toplumunda kadınlara atfedildiği ortaya çıkmıştır. Ancak geçmişte daha belirgin olan
yalnızca kadınların akordeon çalması durumunun yavaş yavaş ortadan kalktığı
görülmüş, erkeklerin de bu çalgıyı kullanmaya başladıkları belirlenmiştir. Akordeon
öğretmenleri ders almak isteyen kişilerin çoğunlukla kadınlar olduğuna ilişkin olarak
görüş bildirmiş ve akordeon derslerinin büyük oranda kadınlar tarafından tercih
edildiği ortaya çıkmıştır.
