Kültürel miras eğitiminde BİT’in rolü ve AR mobil uygulama projesi

Abstract

Bilgi iletişim teknolojileri, bugün bilgi çağında her alanda aktif olarak kullanılmaktadır. Kültürel miras alanında ise müzeler bu teknolojileri kullanarak etkileşimli bilgi üretim ortamlarına dönüştüren önemli kurumlardır. Kentsel ve bölgesel ölçekte ise sanal miras projeleri sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik teknolojilerini kullanarak kültürel miras bilgisini tanıtım ve eğitim amacıyla kullanmaktadır. Ancak bu girişimlerin yeterince hızlı ve kapsamlı yapılamadığı yerel ölçekte ya da çok yüzeysel kaldığı düşünülmektedir. Ayrıca kültürel miras eğitimi için artık geleneksel yöntemlerden çok yenilikçi ve yaratıcı yöntemlere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu ihtiyaç kapsamında geliştirilen ve Yıldız Teknik Üniversitesi BAP desteği alan Histourical AR mobil uygulaması kentsel ölçekte bilgi iletişim teknolojilerini kullanarak kültürel mirasın eğitimini çokluortamlarda sunan yaratıcı ve yenilikçi yöntemlerle hazırlanmıştır. Uygulama tasarımı için bugüne erişememiş tarihi bina ve önemli tarihi karakterlerin üç boyutlu (3D) rekonstrüksiyonları hazırlanmış, bu yapı ve karakterlerle etkileşimli olarak telefon ekranlarında AR ile görünür hale getirilmiştir. Yazılı metinler görsel anlatımlarla seslendirilmiş 3D grafiklerle etkileşim sağlanmış, video animasyonlarla hikayeleştirilen tarihi hikayeler aktarılmıştır. Hazırlanan çokluortam kullanımları kullanıcı deneyimi (UX) ve kullanıcı arayüzü (UI) tasarımları ile kullanıcıya sunulmuştur. Bu tasarımlarda çokluortam tasarım ilkeleri ve öğrenme kriterleri göz önünde bulundurulmuştur. Hazırlanan uygulamanın asıl amacı BİT’in KM eğitimindeki rolünü araştırmaktır. Bu kapsamda araştırma için kullanıcı deneyiminin rolü ve Mobil uygulamaların SM eğitimindeki rolünü ölçümleyebilmek için Sultanahmet tarihi yarımadasına gidilip rastgele seçilen 397 kişi ile 46 sorudan oluşan anket yapılmıştır. Toplanan veriler Sosyal Bilimler için İstatistik Paketi (SPSS) Programıyla, nitel ve nicel betimleyici analiz yöntemiyle değerlendirilmiştir. Araştırmanın nicel bölümünde deneysel bir desen kullanılmıştır. Uygulamada oluşturulan sanal mekan algı ölçümleri için 12 sıfat ve nitelendirme çifti (zıt) kullanılarak mekanın nitelik özellikleri belirlenmeye çalışılmış, uygulamanın etkinlik derecesini ölçmek için 7’li likert ölçeği kullanılmış ve katılımcıların demografik özelleri için 5 adet soru sorulmuştur. Uygulamada artırılmış gerçeklik ve çoklu ortam kullanımlarının kültürel miras eğitimi ve tanıtımına artı değer kattığı, öğrenmede, ilgi ve merakı arttırdığı, eğlendirdiği, yaratıcı olanakları ve yüksek teknoloji kullanımlarının bir sonucu olarak tarih sevgisi kazandırdığı, görsel ve duyumsal mekan algısını değiştirerek öğrenmeyi somutlaştırdığı sonucuna varılmıştır.