Abstract:
Yaşamımızı donatan göstergeler yazınsal metinleri de dokurlar; bazen farkında
olmasak bile, bize de bu göstergeleri okumak ve anlamak düşer. Göstergelerin
kavranması zihnimizde gerçekleşen bir süreçtir ve sonunda göstergelere bir anlam
yükleyebilmemiz için bu süreci iyi yönetmemiz gerekir. Gösterge okuru, kurduğu
iletişimde başarılı olabilmek için, göstergeleri kavrayabilmeli ve onlara gerçek
anlamlarını yükleyebilmelidir.
Dil ve anlam oyunlarıyla, sürprizlerle ve tuzaklarla dolu olan yazınsal yapıt
karşısındaki çevirmen herkesten daha yetkin bir okur olmalıdır. Yazınsal yapıtın
tehlikeli alanında çevirmen okur olarak bir rehbere gereksinim duyar; bu durumda,
anlam ve anlamlama kuramı göstergebilim ona yol gösterebilir. Göstergebilimsel
çözümleme yönteminin rehberliğindeki çevirmen atıldığı bu uzak diyarlarda kendini
güvende hisseder ve anlam bozucu eğilimlere kapılma riskini yetkinliği ölçüsünde
devre dışı bırakır.
Sündüz Öztürk Kasar’ın, Paris Göstergebilim Okulu çerçevesinde oluşturulmuş
gösterge kuramlarını çeviri edimine uygulayarak önerdiği Çeviri Göstergebilimi bu
tezin kuramsal çerçevesini oluşturmaktadır. Bu tezde, Öztürk Kasar’ın Fransız
çeviribilimci Antoine Berman’dan esinlenerek oluşturduğu “Anlam Bozucu
Eğilimler Dizgeselliği” doğrultusunda George Orwell’in Animal Farm adlı yapıtı ile
bu yapıtın Türkçe ve Fransızca çevirileri çözümlenmekte ve karşılaştırılmaktadır.
Çalışmanın amacı özgün metni oluşturan anlam evreninin çevirilerine ne kadar
yansıtıldığını göstermek ve böylelikle farklı tür ve derecelerde anlam bozucu
eğilimlerin varlığı konusunda çevirmen cephesinde bir farkındalık yaratılmasına
yardımcı olmaktır. Çalışmanın sonunda özgün metnin göstergelerinin en az kayıpla
çeviri metine taşınmasında çeviri göstergebiliminin sunacağı katkı ortaya
koyulmaktadır.
