Özet:
Bu doktora tezi Bourdieu sosyolojisinin sunduğu araçlar yardımı ile Henry Miller
çevirilerinin Türk yazın alanındaki dolaşımını tarihsel süreçte sorgulamayı
amaçlamaktadır. Henry Miller üzerine biçilen müstehcenlik etiketi, 1934 yılında
yayımlanan ilk kitabı Yengeç Dönencesi’nden itibaren, yazar üzerinde işleyen ilk
markalama olagelmiştir. Bu doğrultuda Bourdieu kavramlarının sağladığı altyapı
müstehcenlik kavramının tartışmaya açılarak, yazar üzerinde işleyen müstehcenlik
etiketinin sorgulanmasını mümkün kılmıştır. Yazarın Türk yazın alanında edindiği
konum almalar çerçevesinde müstehcenlik etiketinin dönüşümünü incelemek, çeviri
pratiğini odağa alan bir yaklaşım ile mümkündür. Türk yazın alanında süregelen
meşruiyet mücadeleleri, kilit eyleyiciler olarak yayınevleri ve çevirmenlerin
stratejileri, yazar üzerine biçilen etiketin dönüşümünde belirleyici unsurlardır. Bu
anlamda çeviri pratiğinin ardında işleyen mekanizmaların açıklanmasında alan,
habitus ve sermaye kavramların yanı sıra muhafaza ve dönüştürücü stratejiler,
meşruiyet, etiket, markalama, konumlanma gibi Bourdieu kavramlarından
yararlanılmıştır. Yapılan saha çalışması ile Miller çevirileri özelinde Türk yazın
alanını şekillendiren failler üzerinden çeviri pratiğini anlamlandırma çabasına
girişilmiştir. 1970’li yıllardan günümüze Türk yazın alanında dolaşımdaki yazarın
eserleri üzerinde işleyen, müphem bir kavram alanına sahip müstehcenlik etiketinin
çeşitli yönlere esnetildiği tespit edilmiştir. Miller eserlerinin çevirileri Türk yazın
alanına 1970’li yıllarda, dönüştürücü stratejileri uygulayıcıları tarafından, siyasi
kısıtlar karşısında alternatif bir yöntem olarak müstehcenlik etiketi üzerinden girmiş,
1980 ve 1990’lı yıllarda müstehcenlik etiketi ve karşı duruş arasında dolayımlanmış
ve 2000’li yıllarda müstehcenlik etiketinden tam anlamıyla uzaklaşarak avangart
gelenek içerisinde, sınırlı üretim alanında dolaşımdaki bir yazar olarak
konumlandırılmıştır.
