Abstract:
1980’lerden itibaren hakim iktisat ideolojisi neo-liberal iktisattır. Devletin
ekonomideki ağırlığının azaltılması düşüncesine dayanan bu akımın geçerliliği 2008
yılında yaşanan krizle birlikte değişmeye başlamış, buna ilaveten ülkelerde izlenen
iktisat politikaları da önemli ölçüde değişim göstermiştir. Türkiye dahil birçok ülke,
2008 sonrasında gelenekselin dışında politikalar izleyerek krizin etkilerini bertaraf
etmeye çalışmışlardır. Bu politikalar daha çok sosyal piyasa ekonomisi veya devlet
kapitalizmi çizgisinde cereyan etmiştir. 2008 krizinin ülkelerin izledikleri iktisat
politikalarında bu tür bir değişime neden olup olmadığı sorusu, incelemeye değer bir
husustur. Bu amaçla çalışmada 2008 krizi sonrasında Almanya, İsveç, Birleşik
Krallık ve Türkiye'nin izlediği politikalarda sosyal piyasa ekonomisi yönünde bir
yakınsama olup olmadığı hususu değerlendirilmeye çalışılmıştır. “Temel Bileşenler
Analizi” aracılığıyla 2003, 2008 ve 2013 yılları için oluşturduğumuz sosyal piyasa
ekonomisi endeks değerleri, Almanya ve İsveç’in sosyal piyasa ekonomisine
yakınsadığı, Birleşik Krallık ve Türkiye'nin ekonomi politikalarının ise sosyal
piyasa ekonomisine yakınsamadığını, aksine 2003 yılından sonra sosyal piyasa
ekonomisinden bir nebze uzaklaştığını göstermiştir. Bu bulgular Almanya ve
İsveç’in küresel finans krizinden Birleşik Krallık ve Türkiye’ye kıyasla daha az
etkilenmesinin ana nedeninin sosyal piyasa ekonomisine olan yakınlıkları olduğunu
göstermiştir.
