Abstract:
Son yıllarda büyük veriye ilgi her alanda olduğu gibi yönetim alanında da artmıştır.
Dijitalleşmeyle birlikte şirketlere aynı anda birçok kanaldan veri akışı olmaya
başlamıştır. Nesnelerin interneti, bağlı sensörler, bulut sistemler, sosyal medya ve
şirketlerin günlük işlemsel kayıtları gibi birçok kaynak şirketler için önemli birer
büyük veri kaynağı olmuştur. Büyük verinin kullanımı şirketleri teknolojik
altyapılarını güçlendirmeye teşvik etmesinin yanı sıra önemli stratejik ve kültürel
uyum sorunlarını da ortaya çıkarmıştır. Şirketlerde büyük veri bilincinin oluşmasının
ve işletme genelinde veri odaklı dönüşüm ve değişimin gerçekleşmesinin büyük veri
girişimlerinin başarıyla sonuçlanmasında önemli birer etken olduğu anlaşılmıştır.
Dolayısıyla teknolojik altyapıyı güçlendirmekle birlikte büyük verinin nasıl
yönetileceği, iş süreçlerine, stratejilerine, planlarına, iş yapış biçimlerine ve örgüt
kültürüne nasıl entegre edileceği gibi konular da son zamanlarda araştırmacıların
dikkatini çekmeye başlamıştır. Bu bağlamda bu tez çalışmasında teorik olarak
kaynak temelli yaklaşım ve dinamik kabiliyetler yaklaşımdan beslenerek büyük veri
analitiği yönetsel kabiliyetlerinin firmaların operasyonel ve finansal performansına
etkisinde veri odaklı kültür ile büyük veri analitiği-strateji uyumunun aracılık etkisi
çalışılmıştır.
Araştırmada verileri anket yöntemi ile toplanmıştır. Araştırmanın anketleri 2019
yılında İstanbul ve çevresinde faaliyet gösteren ve büyük veri kullanan 132 firmaya
uygulanmıştır. Anket katılımcılarını şirketlerdeki veri analistleri, veri yöneticileri,
dijital kanal yöneticileri, iş analistleri, bilgi teknolojisi yöneticileri ve büyük veri
hakkında bilgisi ve tecrübesi olan diğer orta ve üst düzey yöneticiler oluşturmaktadır.
Araştırmaya katılan 132 firmadan toplamda 432 geçerli anket toplanmıştır ve
analizler örgüt düzeyinde yapılmıştır. Araştırma hipotezlerini test etmek için kısmi
en küçük kareler temelli yapısal eşitlik modellemesi kullanılmıştır. Araştırma
sonucunda büyük veri analitiği yönetsel kabiliyetlerinin firmaların operasyonel ve
finansal performansı üzerinde anlamlı ve pozitif bir etkiye sahip olduğu ve bu
ilişkilerde veri odaklı kültür ile büyük veri analitiği-strateji uyumunun kısmi aracılık
etkisi olduğu tespit edilmiştir.
