Özet:
Günümüzde ekonomik ve teknolojik gelişmeler tüketim alışkanlıklarını değiştirerek yeni bir ekonomik model olarak ifade edilen paylaşım ekonomisi kavramını ortaya çıkarmıştır. Bu ekonomik iş modeli küresel olarak kitle fonlaması, talep üzerine istihdam, konaklama, yayın ve ulaşım hizmetleri alanında önemli bir büyüme sağlamıştır. Paylaşım ekonomisi kapsamında firmalar, kurumlar ve kişiler sahip oldukları mal ve hizmetlerin başkaları tarafından belirli bir fayda karşılığında erişimine olanak tanımaktadırlar. Paylaşım ekonomisine dayalı otomobil paylaşım hizmeti kullanımı büyük şehirlerdeki ulaşım sorunlarının çözülmesi, trafiğin ve çevreye verilen zararın azaltılması, sürdürülebilir ve kaliteli bir yaşam tarzının desteklenmesi, ekonomik olarak avantajlar sağlaması ve kaynakların etkin kullanımı açısından giderek artmaktadır. Bu bağlamda bu çalışmada, teknolojik ürün ve hizmetlerin yoğun olarak kullanıldığı Türkiye'de, ulaşım sorunlarının çözümüne yardımcı olan, ekonomik fayda sağlayan ve çevresel olarak sürdürülebilir olan paylaşım ekonomisine dayalı otomobil paylaşım hizmeti kullanım niyetlerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda araştırmanın modeli tüketici davranışlarını ve bilgi teknolojileri kullanımını anlamak için sıklıkla kullanılan planlı davranış teorisi ve teknoloji kabul modeli esas alınarak oluşturulmuştur. Araştırmanın modeline ayrıca paylaşım ekonomisi ve otomobil paylaşım hizmetleri alanında kullanım niyeti üzerinde anlamlı etkisi olduğu görülen ekonomik kazanç, sürdürülebilirlik, aşinalık, sahiplik ve güven faktörleri ilave edilmiştir. Araştırmanın analizleri için 424 ölçülebilir anket elde edilmiştir. Araştırma kapsamında güvenilirlik analizi, keşfedici faktör analizi, normallik analizi, doğrulayıcı faktör analizi, yapısal modelin yol analizi ve fark testlerinden yararlanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda algılana fayda, subjektif normlar, tutum, ekonomik kazanç ve aşinalık faktörlerinin paylaşım ekonomisine dayalı otomobil paylaşım hizmeti kullanım niyetini anlamlı olarak etkilediği bulunmuştur. Uygulanan fark testleri ile de paylaşım ekonomisini daha önce duyanların duymayanlara göre daha yüksek kullanım niyetine sahip oldukları; Drive YoYo markasını tercih edenlerin kullanım niyetinin diğer markaları tercih edenlerden daha yüksek olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Bu çalışmanın otomobil paylaşım hizmetleri alanında literatüre önemli bir katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
