Abstract:
Bu çalışmada, yöneticilerin yeşil dönüşümcü liderliğinin ve işletmenin proaktif kurumsal çevresel stratejisinin, yeşil ürün ve süreç inovasyonu üzerindeki etkilerini ve yöneticilerin yeşil dönüşümcü liderliğinin firma performansı üzerinde doğrudan ve proaktif kurumsal çevresel strateji ve yeşil ürün ve süreç inovasyonu aracılığıyla dolaylı etkisini göz önünde bulundurarak, yeşil yönetim alan yazınının geliştirilmesi amaçlanmıştır. Ayrıca, yeşil ürün inovasyonundan işletmelerin nasıl değer elde edebilecekleri sorusundan yola çıkılarak, yeşil ürün inovasyonu ve firma performansı ilişkisinde farklılaştırma stratejisinin moderatör etkisinin analiz edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, doğal kaynak temelli teoriyi ve pazar temelli teoriyi bütünleştirerek kavramsal bir model tasarlanmıştır. 2018 yılında Türkiye'nin birinci ve ikinci ISO 500 Büyük Sanayi Kuruluşları listesinde yer alan ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Sertifikası'na sahip olan 315 firmadan toplanan veriler Yapısal Eşitlik Modellemesi kapsamında SmartPLS 3 yazılımı kullanılarak test edilmiştir. Ampirik kanıtlar, yöneticilerin yeşil dönüşümcü liderliğinin firma performansı üzerinde hem doğrudan hem de proaktif kurumsal çevresel strateji ve yeşil ürün ve süreç inovasyonu aracılığıyla dolaylı bir etkisinin olduğunu göstermektedir. Ayrıca, proaktif kurumsal çevresel stratejinin ve yeşil süreç inovasyonunun firma performansı üzerinde direk olumlu bir etkisinin olmasına rağmen, yeşil ürün inovasyonunun firma performansı üzerinde direk olumlu bir etkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Buna karşın, yeşil ürün inovasyonu, farklılaştırma stratejisi tarafından desteklendiğinde veya tamamlandığında, yeşil ürün inovasyonunun firma performansı üzerinde istatistiksel olarak pozitif yönlü anlamlı bir etkisi olduğu görülmüştür. Bu araştırma, yöneticilerin yeşil dönüşümcü liderliğinin ve proaktif kurumsal çevresel stratejinin, yeşil ürün ve süreç inovasyonunu öngörmede nasıl kullanılabileceğini açıklayarak hem yeşil yönetim alan yazınına hem de uygulamada yöneticilere katkılar sunmaktadır. Aynı zamanda, doğal kaynak temelli ve pazar temelli teoriyi bütünleştirerek teorik katkıda bulunmaktadır. Bu iki perspektifin sentezi, yeşil ürün ve süreç inovasyonunun ve öncüllerinin firma performansını nasıl arttırdığına dair anlayışımız hakkında yeni fikirler vermektedir.
