Özet:
Kolon kanseri, ülkemizde görülen kanser türleri arasında üçüncü sırada yer almakta ve
görülme sıklığı giderek artmaktadır. Günümüzde kemoterapi ve radyoterapi gibi kanser
tedavisinde kullanılan yöntemler kısıtlı etkinliğe sahip olup birçok yan etkiyi
barındırmaktadır. Bu nedenle, kanser tedavilerini desteklemek için yeni yaklaşımlara
ihtiyaç duyulmaktadır. Son yıllarda, bitkisel kökenli bileşikler birçok anti-kanser özellik
sergilediklerinden dolayı anti-kanser ajan olarak kullanımları önem kazanmıştır.
İki doğal kaynaklı bileşik, kuersetin ve kafeik asit fenetil ester (CAPE) molekülleri, immün
yanıtın baskılanması, antioksidan, anti-inflamatuvar ve anti-karsinojenik özellikler başta
olmak üzere geniş spektrumlu biyolojik aktiviteye sahiptirler. Sahip oldukları bu avantajlı
özelliklerinin yanı sıra suda düşük çözünürlük, düşük stabilite ve düşük biyoyararlanım
gibi dezavantajlı özelliklerinden dolayı biyolojik sistemlerde kullanımları
kısıtlanmaktadır. Günümüzde nanopartiküler sistemler, kuersetin ve CAPE gibi
moleküllerin de sahip olduğu birçok dezavantajlı özelliğin bertaraf edilmesi amacıyla ilaç
taşıyıcı sistemler olarak kullanılmaktadır.
Bu tez çalışmasının amacı; kuersetin-CAPE içeren PLGA nanopartiküler sistemlerin
sentezlenmesi ve HT-29 insan kolon kanser hücre hattı üzerinde anti-kanser aktivitesinin
hücresel ve moleküler düzeyde belirlenmesidir. Kuersetin-CAPE yüklü nanopartiküller
(QC-NP) tekli emülsiyon (w/o) çözücü uçurma yöntemi kullanılarak sentezlenmiştir.
Nanopartiküllerin partikül boyutu, zeta potansiyeli, çoklu dağılım indeksi, ilaç yükleme
kapasitesi ve enkapsülasyon verimi belirlenmiştir. QC-NP’nin enkapsülasyon verimi
kuersetin için %74.28, CAPE için %65.24 olarak hesaplanmıştır.
Optimizasyonu ve karakterizasyonu gerçekleştirilen QC-NP’nin serbest kuersetin-CAPE
(Q-C) ile karşılaştırmalı olarak insan kolon kanser hücre hattı HT-29 üzerindeki sitotoksik
aktivitesi MTT yöntemiyle belirlenmiştir. HT-29 hücrelerinin Q-C ve QC-NP ile
inkübasyonu sonucunda IC50 değerleri sırasıyla 53.42 µg/ml ve 11.28 µg/ml (24 saat),
15.54 µg/ml ve 8.29 µg/ml (48 saat), 47.57 µg/ml ve 22.96 µg/ml (72 saat) olarak tespit
edilmiştir. Bunlara ek olarak, Q-C ve QC-NP’nin HT-29 insan kolon kanser hücre hattı
üzerindeki hücre göçü ve proliferasyonu üzerindeki etkisi incelenmiş; kanser
hücrelerinin göç ve proliferasyonunu önemli ölçüde azalttığı gözlemlenmiştir. Aynı
zamanda, hücreler üzerine Q-C ve QC-NP uygulanması ile apoptotik yolakta yer alan
genlerin ekspresyon değişiklikleri mRNA ve protein düzeyinde gösterilmiştir. QC-NP’ler
serbest moleküllere kıyasla HT-29 hücrelerinin kaspaz-3 ve cleaved kaspaz-9
ekspresyonunu arttırmıştır. Sonuç olarak, kuersetin-CAPE yüklü nanopartiküllerin HT-29
insan kolon karsinoma hücre hattında serbest moleküllere kıyasla sitotoksik aktiviteyi
arttırdığı, proliferasyonu azalttığı ve apoptozu indüklediği tespit edilmiştir.
