Özet:
Glioblastoma multiforme (GBM), en yaygın ve agresif beyin kanser türlerinden biridir.
GBM’nin yüksek düzeyde invaziv doğası ve kan-beyin bariyeri (KBB) gibi fizyolojik
engellerden ilaç penetrasyonunun zorluğu GBM tedavisini zorlaştırmaktadır.
Temozolomid (Tmz), GBM tedavisinde kullanılan standart kemoterapi ajanıdır. Ancak,
KBB ve tümör hücre zarlarından düşük geçirgenlik, Tmz'nin farmakolojik aktivitesini ve
biyoyararlanımını azaltmaktadır. Daha etkin glioblastoma tedavisi için kemoterapi
duyarlılığını arttıracak ve yan etkileri azaltacak yeni stratejilerin geliştirilmesine ihtiyaç
duyulmaktadır.
İnsan diyetindeki en büyük izoflavon olan genistein (Gen) hücre bölünmesi kontrolü,
apoptotik hücre ölümü, hücre göçü, invazyon, anjiyogenez ve metastaz gibi hücresel
olayları kontrol eden potansiyel bir kemoterapötik ajandır. Ancak bu molekülün antikanser ajan olarak kullanımı suda düşük çözünürlüğü sebebiyle sınırlıdır. Nano-ilaç
taşıma sistemleri, hem temozolomid hem de genisteinin dezavantajlarının üstesinden
gelmek ve biyolojik aktivitelerini geliştirmek için kullanılabilecek önemli araçlardır.
xvii
Bu tez çalışmasında, Gen ve Tmz yüklü PLGA nanopartikül sistemlerinin (TmzGenNP)
üretimi, karakterizasyonu ve U87MG glioblastoma hücreleri üzerindeki anti-tümör
aktivitelerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla temozolomid ve genistein
yüklü PLGA nanopartiküller tekli emülsiyon (o/w) çözücü uçurma yöntemi ile
sentezlenmiştir. Nanopartiküllerin fizikokimyasal karakterizasyonu, nanopartiküllerin
küçük boyutlu, uniform ve kontrollü salım özelliklerine sahip olduğunu ortaya
koymuştur. TmzGenNP’nin U87MG glioblastoma hücreleri üzerindeki sitotoksik
aktiviteleri MTT yöntemi ile belirlenmiştir. U87MG hücrelerinin Tmz/Gen
kombinasyonu ve TmzGenNP ile 24 saat inkübasyonu sonrası IC50 değerleri sırasıyla
15.29 μg/ml ve 16.72 μg/ml, 48 saat inkübasyonu sonrası IC50 değerleri ise 71.48 μg/ml
ve 3.43 μg/ml olarak belirlenmiştir. Yara iyileşme testi ile TmzGenNP’nin U87MG hücre
göçünü önemli ölçüde inhibe ettiği gösterilmiştir. BrdU inkorporasyon analizi,
TmzGenNP’nin U87MG hücre proliferasyonunu doza bağımlı olarak azalttığını ortaya
koymuştur. TmzGenNP’nin apoptotik genlerin ekspresyonunu arttırdığı kantitatif realtime PCR analizi ile gösterilmiştir. Ayrıca, TmzGenNP’nin U87MG hücrelerinde intrinsik
apoptozu indüklediği immunoblot analizi ile tespit edilmiştir. Bu tez çalışmasından elde
edilen bulgular, TmzGenNP’nin U87MG hücrelerinde gelişmiş anti-tümör aktivitesi
sergilediğini ve ikili nano-ilaç dağıtımının glioblastomaya karşı umut verici bir strateji
olabileceğini göstermiştir.
