Özet:
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, 2020 yılında yaklaşık 10 milyon kişi kanserden
hayatını kaybetmiştir. Bu ölümcül hastalığın tedavi süresi boyunca zahmeti, maliyeti
ve hastaya olan yan etkileri oldukça büyük önem arz etmektedir. Bu kapsamda
geleneksel tedavi yöntemlerinin yetersiz kalması, alternatif bir tedavi yöntemi olan
immünoterapinin gelişmesine yol açmıştır. Böylelikle, temel sorunların en aza
indirgenmesi, son yıllarda oldukça adından söz ettiren yeni nesil immünoterapi ile
mümkün olabilmektedir. Terapötik genlerin hedef hücrelere transfeksiyonu
“vektör” olarak adlandırılan taşıyıcı sistemlerle mümkündür. Moleküler biyoloji ve
nanoteknoloji alanlarının ortak çalışması ile geliştirilen nanopartiküller, kanser
immünoterapisinde oldukça popüler olan nanotaşıyıcılardır. Kendine özgü avantaj
ve dezavantajlara sahip olan kalsiyum fosfat nanopartikülleri in vitro ve in vivo gen
aktarım çalışmalarında umut veren bir yaklaşım olmuştur.
Sunulan tez çalışması kapsamında, kanser immünoterapisinde kullanılmak üzere
birlikte çökeltme yöntemi kullanılarak kalsiyum fosfat nanopartikülleri (CaP)
sentezlenmiş ve karakterizasyon çalışmaları yapılmıştır. Ardından, sentezlenen
nanopartiküller aracılığıyla MCF-7 meme kanser hücre hattına IL-6 ve GFP genini
kodlayan plazmid aktarımı gerçekleştirilmiştir. Kalsiyum fosfat nanopartiküllerinin
partikül boyutu, zeta potansiyel değerleri ve boyut dağılım indeksi (PDI) dinamik
ışık saçılımı (DLS) yöntemiyle Zetasizer Nano ZS cihazı kullanılarak belirlenmiştir.
Nanopartiküllerin kimyasal yapısı ve sahip olduğu fonksiyonel gruplar, Fourier
Dönüşüm Kızılötesi Spektroskopisi (FT-IR) ile tespit edilmiştir. Partiküllerin
morfolojik özellikleri, taramalı elektron mikroskobu (SEM) ve atomik güç
mikroskobu (AFM) ile belirlenmiştir. Sentezlenen nanopartiküllerin sitotoksisite
çalışmaları L929 fare fibroblast hücreleri üzerinde MTT analizi ile gerçekleşmiştir.
Ardından, sentezi ve karakterizasyon çalışmaları tamamlanan nanopartiküller ile
transferi gerçekleştirilecek olan pEGFP N1-IL-6 plazmidi çoğaltılmış ve
saflaştırılmıştır. MCF-7 hücrelerine nanopartikül aracılığıyla aktarılan genin
transfeksiyon verimi değerlendirilmiştir. Transfeksiyon etkinliği, floresan ataçmanlı
inverted mikroskop ile 24 saat boyunca GFP ışımasının takip edilmesiyle tayin
edilmiştir.
