Özet:
Binaların nasıl varlıklar olduğu sorusu mimarlık alanının temel problemlerinden
biri gibi görünse de yapılan çalışmalar iki biçimde demokratik bir bakış ortaya
koymazlar. Bunlardan ilki mimarlığa a priori perspektiflerden bakmaktır. Bu
bakışlar binanın kendisine başka alanlardan yansıdığı için yönlendirilmiş ve
koşullandırılmıştır. İkincisi, mimarlığın maddiliğini yok sayarak, onu modern
bilimin ikilikleri üzerinden okumak sorunudur. Bu sorunlar, binalar hakkında
üretilen yaklaşımların insanlar ve şeyler arasında asimetrisine sebep olur. Aktör Ağ
kuramının modern bilginin üretilme mekanizmalarına karşı ortaya koyduğu
bakış açısı, mimarlık bilgisinin de yasa haline gelmiş düzeneklerinin
sorgulanmasına alan açmıştır. Bu nedenle bu çalışma yeni materyalist bakışın
ortaya koyduğu aktör-ağ kuramı çerçevesinde, bir binanın yaşam döngüsü içinde
ortaya çıkan ilişkilerin izlerini ortaya çıkarmayı amaçlar. Bu süreçler, tasarım, inşa
edilme ve kullanım süreçleri ile sınırlandırılmıştır. Çalışmada, Ricardo Bofill
tarafından inşa edilen Mohammed Politeknik Üniversitesi alan araştırmasına konu
olmuştur. Mimar ve kitle iletişim araçlarının ortaya çıkardığı ağlar için metinsel
izlere, kullanıcı etkileşimleri için ucu açık röportajlara başvurulmuştur. Verilerin
kodlar yardımı işlenmesi sonucunda, ağ analizi ve görselleştirme yazılımı
aracılığıyla binanın sosyal ağı elde edilmiştir. Ağların çözümlenmesi, bina
hakkında iki ayrı alanda keşif yapılmasını sağlamıştır. İlki çoklu süreçler boyunca
farklı eyleyenlerin, bina ile kurdukları ilişkilerinin anlaşılması ve bu ilişkinin
yöneliminin keşfedilmesidir. Bu bölüm Binaların Yaşamı olarak adlandırılmıştır.
İkincisi ise, ağda, bina programını oluşturan mekanlar çevresinde oluşan
kümelenmelerin arkeolojisinin yapıldığı, Binaların Maddiliği ve Doğası
bölümüdür. Bu bölüm, binaların yaşantıyı nasıl şekillendirdiğini, ne yönde inşa
ettiğini, neyi engellediğini ya da hangi aktörlerle güçlü ya da zayıf ilişkisellikler
geliştirdiğini okumayı olanaklı kılan, binanın gözünden ağa bir bakış denemesidir.
Bu çalışma nihayetinde UM6P (Mohammed 6 Politeknik Üniversitesi) özelinde,
bir binanın yaşam döngüsü içinde insan eylemlerini nasıl dönüştürdüğüne, hangi
davranışları tetiklediğine, nasıl hissettirdiğine, nasıl bir atmosfer oluşturduğuna
yönelik çoklu bir bilgi alanını keşfetmiştir. Binalar, çoklu, heterojen ve
karmaşıktırlar. İnsan ve insan olmayan aktörler tarafından dönüştürüldükleri gibi,
onları da dönüştüren dolanık bir yöngüdümüdürler.
