Özet:
Dünya üzerindeki her şey, hava, su, bitkiler ve hayvanlar hem doğal hem de antropojenik
kaynaklı radyoaktif element içerirler. Son otuz yıldır özellikle Çernobil ve Fukuşima nükleer
reaktör kazalarından sonra, bir çok araştırmacı doğal ve yapay radyonüklidleri inceleme
adına müthiş bir eğilim göstermişlerdir.
Çalışmada radyonüklid tespitinin yanı sıra denizel sedimentlerdeki ağır metal kirlilikleri de
incelenmiştir. Deniz kıyılarında hızlıca artan sanayi ve ekonomik gelişimler, insanlar
tarafından oluşturulan çeşitli bileşen ve kimyasalların artması ciddi problemleri ve çevresel
risklerini beraberinde getirmiştir.
Kirlilikler akuatik ortama salındıklarında, normalde partikül maddelere bağlanırlar ve sonuçta
yere doğru yerleşerek denizel sedimentlere katılırlar. Denizel çökeltileri, batan kirliliklerin
ikincil kaynağı olarak düşünülebilir.
Bu çalışmada, İzmir Körfez kıyılarından Karşıyaka (12.5‐13.5 m), İnciraltı (6.5‐7.5 m), Bayraklı
(10.0‐12.0 m) ve Çeşmealtı (4.5‐5.0 m) lokasyonlarının farklı derinliklerinden alınan güncel
dip çamuru karot örnekleri ağır metal, gama doğal radyoaktivite ve toplam alfa ve toplam
beta konsantreleri tespit edilmiştir.
Yapılan çalışmada radyonüklidlerin doğal gama aktivite değerleri HPGe yüksek saflıkta
germanyum dedektör kullanılarak elde edilmiştir. Bunun sonucunda, U‐238, Th‐226, Ra‐226,
K‐40 ve fisyon ürünü olan Cs‐137 radyoaktif elementlerin gama aktivite konsantrasyonları ve
dedekte edilen minimum ortalama aktiviteleri (MDA) sırasıyla; 8.4±0.23 Bq/kg, (MDA)
1.3±0.03 Bq/kg; 19.6±0.51 Bq/kg, (MDA) 1.37±0.04 Bq/kg; 8±0.96 Bq/kg, (MDA) 2±0.2
Bq/kg; 77.4±0.96 Bq/kg, (MDA) 8.28±0.05 Bq/kg ve 1.93±0.3 Bq/kg, (MDA) 0.124±0.04
Bq/kg’dır.
Sediment örneklerinde toplam alfa ve toplam beta aktivitelerini belirlemek için düşük
seviyeli sayım sistemi (Berthold, LB770‐PC 10) kullanılmıştır. Dört bölgede ölçülen toplam
alfa ortalama miktarı; 0.780 ± 0.06 Bq kg‐1, dedekte edilen minimum aktivitesi (MDA) 0.056
Bq kg‐1’dır. Aynı şekilde tüm bölgelerin toplam beta miktarları ise; 3.657 ± 0.16 Bq kg‐1 ve
dedekte edilen minimum ortalama beta aktivitesi 0.276 Bq kg‐1’dır.
Ağır metal analizleri, mikrodalga çözümleme işleminden sonra sıvı haldeki örnekler ICP‐OES
ile ölçülmüştür. Özellikle denizel ortamlarda en çok kirliliğe sebep olan Al, Cd, Co, Cr, Cu, Ni,
Pb, Zn ağır metalleri incelenmiştir. Tüm bölgelerde elde edilen ağır metal değer aralıkları
sırasıyla; 7.06‐7.79 (%), <Ö.L., 3.45‐20.62 μg/g, 36.07‐203.8 μg/g, 11.52‐51.55μg/g, 20.45‐
143.8 μg/g, 3.685‐18.72 μg/g ve 83.33‐177.2 μg/g’dır.
