Özet:
Otomotiv sektöründe yakıt tüketimini düşürmeye yönelik ağırlık azaltma
çalışmaları son yıllarda daha da önem kazanmıştır. Artan rekabet ortamında
ülkemizde mevcut üretim tekniklerine ek olarak ağırlık azaltmaya yönelik yeni
üretim teknolojileri de kullanılmaya başlanmıştır. Geçmişte tek parça ve sabit
kalınlıkta üretilen araç gövde parçaları günümüzde farklı kalınlıklarda
birleştirilerek veya farklı kalınlıklarda tek parça olarak üretilebilmektedir. Böylece,
parçalar bölgesel anlamda farklı mekanik özelliklerde üretilerek mukavemet kaybı
yaşanmadan araç toplam ağırlığı azaltılabilmektedir. Bu çalışmada, binek araçlarda
kullanılan ön şasi parçasının üretimine yönelik bir sistem geliştirilmiştir. Darbe
sönümleme özelliği bulunan ve mevcut durumda, özel bir lazer kaynak yöntemiyle
(Tailor Welded Blanks – TWB) farklı kalınlıktaki DP600 sacların birleştirilmesiyle
üretilen bir parçanın özel bir haddeleme yöntemiyle (Tailor Rolled Blanks – TRB)
tek parça üretimi üzerinde çalışılmıştır. TRB yöntemi, haddeleme prosesiyle
uygulanan bir yöntemdir. Parçaya özel tasarlanan bu proses ile, tek parça halindeki
sac malzeme haddeleme yoluyla bölgesel olarak inceltilerek farklı kalınlıklı ve
mekanik özellikte bir yapı elde edilmesi amaçlanmıştır. Sistem tasarımında,
haddeleme işleminin literatür araştırması yapılarak prosesin genel ilkeleri
uygulanmıştır. Gerekli hadde kuvveti simülasyon çalışmaları ile tespit edilmiştir.
Simülasyon sonucu çıkan ürünün üretilebilirlik fizibilitesi yapılmıştır. Üretimin
doğrulanmasıyla sistem tasarımı tamamlanmış ve hadde kuvvetinin merdanelere
etkisi sonlu elemanlar analizi kullanılarak incelenmiştir. Sanal ortamda doğrulanan
bu sistemin imalatı yapılmış ve ürün fiziksel olarak elde edilmiştir. Elde edilen ürün
üzerinden alınan numunelere çekme, boyutsal ölçüm ve kaynak testleri yapılarak
simülasyon çalışmaları doğrulanmıştır. Ülkemizde kullanımına rastlanmayan TRB
yönteminin uygulanması ile TWB yönteminin maliyetleri ve kaynaklı yapının
dezavantajları ortadan kaldırılabilecektir.
