Özet:
Temel düzeyde yabancı dil öğretiminde, sınıftaki katılımcıların anadili hangi oranda ve hangi işlevlerin yerine getirilmesinde kullandığı, Balıkesir'deki Kara Kuvvetleri Astsubay Meslek Yüksek Okulunda yüksek lisans tezi olarak yapılan çalışmada araştırılmıştır. Çalışma, İngilizce öğretmeni olan araştırmacının kendisi ile dört sınıftan 119 öğrencisinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Her biri elli dakikalık toplam sekiz derste teyple ses kaydı yapılmış ve konuşmalar yazılı metne dönüştürülmüştür. Metinlerin incelenmesiyle, anadil kullanım oranları ve işlevleriyle ilgili nicel ve nitel verilere ulaşılmıştır. Katılımcıların araştırma konusuyla ilgili düşünceleri bir sormaca yoluyla belirlenmiştir. Tüm veriler yorumlamacı bir yaklaşımla çözümlenmiştir. Anadilin, sınıf içi söylemin %15,48'ini oluşturduğu ve çoğunlukla, öğretim ve öğrenim amaçlarına uygun olarak çeşitli işlevleri yerine getirmek amacıyla kullanıldığı bulunmuştur. Bu oranın %59,18'inin öğretmen, %40,82'sinin ise öğrenci-kaynaklı olduğu bulunmuştur. Öğretmen-kaynaklı anadil kullanım işlevleri ile bu işlevlerin öğretmen-kaynaklı anadil kullanımına oranları şöyledir: a) Dilbilgisi öğretimi (%37,2), b) sözcük ve deyimlerin öğretilmesi (%23,1), c) öğrenme ve anlamanın gerçekleşmesini denetleme (%21,1), d) yönetsel amaçlı kullanım (%12,3) ve e) duygusal tepkilerin ifade edilmesi (%6,3)- Öğrenci-kaynakh anadil kullanım işlevleri ile bu işlevlerin öğrenci- kaynakh anadil kullanımına oranları ise şöyledir: a) Öğretmenin anadildeki soru ve tepkilerine yanıt verme (%39,9), b) iletişimsel amaçlarla kullanım (%31,9), c) anladığını veya bildiğini gösterme (%17,7) ve d) bilgi edinme ve onaylatma (%10,5). Olması arzulanan anadil kullanım oranı ile ilgili olarak, öğrencilerle öğretmenin tercihleri arasında önemli bir fark bulunmakla birlikte (sırasıyla %37,19 ve %5), ses kaydı çözümlemeleri, uygulamada katılımcıların bir orta noktada uzlaştıklarını (% 15,48) göstermiştir. Çalışma, yapılan etkinlik tipinin, uygulanan izlence ile ölçme- değerlendirme sisteminin yapısının ve öğrencilerin erek dildeki edinç düzeylerinin anadil kullanımını etkileyen önemli değişkenler olduğunu göstermiştir. Çalışmada, anadil kullanımının etkileşim yoluyla başka anadil kullanımlarını tetikleyebildiği ve kimi zaman dikkatsiz ve plansız kullanımın da yaşandığı görülmüştür. Bununla birlikte, çalışma aynı zamanda, uygulanan yapısal izlenceye rağmen, iletişimsel yaklaşımın aynı anadili konuşan öğrencilerden oluşan kalabalık sınıflarda da uygulanabildiğini ve "makul" sayılabilecek ölçüde anadil kullanımının olanaklı olduğunu da göstermiştir. VI
