Jean-Paul Sartre'ın Erostrate adlı öyküsünün Türkçe ve İngilizce çevirilerinin anlamın oluşturulması bakımından incelenmesi

Abstract

Bu çalışma, Jean-Paul Sartre'ın Duvar adlı öykü kitabında yer alan Erostrate adlı öyküsünün Türkçe ve İngilizce çevirilerinin anlamın oluşturulması bakımından karşılaştırılmasını konu almaktadır. İncelememiz edebiyat yapıtında anlam arayışının açıklandığı giriş bölümünden, Erostrate adlı öykünün Türkçe'deki dört çevirisinin ve İngilizce'deki iki çevirsinin metin-bozan dizgeler genel adı altında toplanan biçim-bozan ve anlam-bozan dizgelerle çözümlendiği gelişme bölümünden ve ulaştığımız sonuçların ele alındığı sonuç bölümünden oluşmaktadır. Giriş bölümünde yazın eserinde anlam arayışında benimsenen farklı görüşlerin kısaca tanımı yapılmıştır. Çevirilerin çözümlenmesi bölümünde önce metin-bozan dizgeler kısaca açıklanmış, ardından İngilizce ve Türkçe çeviri metinlerden örnekler verilerek bu dizgelerin özgün metnin anlamı üzerindeki etkilerinin daha iyi anlaşılması sağlanmıştır. Metin-bozan dizgelerin birinci kolu olan biçim-bozan dizgeler altında çeviri metinler sırasıyla Antoine Berman tarafından geliştirilen mantıksallaştırma, açıklama, uzatma, yüceltme ve bayağılaştırma, nitel ve nicel zayıflama, ritim bozulması, türdeşleştirme, derin yapıdaki anlam ağlarının yok edilmesi başlıkları altında incelenmiştir. İkinci bölümde ise çeviri metinler Antoine Berman'ın metin-bozan dizgeleri ışığında Doç. Dr. Sündüz Öztürk Kasar tarafından geliştirilen ve tanımlanan anlam-bozan dizgeler altında sırasıyla anlamın yok edilmesi, bulanıklaştırılması, çarpıtılması ve kaydırılması başlıkları altında incelenmiştir. Sonuç bölümünde çeviri metinler, metin-bozan dizgeler genel adı altındaki biçim-bozan ve anlam-bozan dizgelere maruz kalma, özgün metindeki anlamı ve üslûbu oluşturma dereceleri, kaynak dile ve hedef dile sadık çeviri anlayışını benimsemeleri açısından ayrı ayrı ve karşılaştırmalı olarak değerlendirilmişlerdir.