Abstract:
Edebiyat çevirilerinin erek kültür dizgesinin biçimlenmesi ve kültürlerarası etkileşimin pekişmesindeki rolü ve işlevi yadsınamaz. Ancak tarihsel süremde çevirilere nasıl yaklaşıldığını incelediğimizde bu çevirilerin ya hiç ele alınmadığını ya da kabulden çok eleştirel incelemelere konu olduğunu görürüz. İçinde bulunduğumuz yarım yüzyıl içinde ileri sürülen kimi çeviri kuramları ise eşsüremli olarak ya da tarihsel kesitte çevirilere farklı araçlarla yaklaşmamızı sağlamışlardır. Bu araştırmada özgün metin-çeviri metin kutuplarının ortasında konumlandırılabilecek ?fabl? türünde yazılan metinlerden Türkçeye yapılan bir çeviri bütüncesi üzerinde, Hans J. Vermeer'in Skopos Kuramı temel alınarak bir inceleme yapılmıştır. Birinci bölümde, araştırmaya girişi oluşturmak için, bir edebiyat türü olarak fablın, kaynak ve erek kültürdeki yeri incelenmiştir. La Fontaine ve yapıtları üzerinde durulduktan sonra, bu fabllardan Osmanlı erek dizgesine yapılan farklı çeviriler ele alınmıştır. İkinci bölümde yapılacak incelemeye temel oluşturması ve yöntemin belirlenmesi amacıyla, kuramsal çerçeve çizilmiştir. Bu kısımda, tarihsel kesitte çeviri araştırmalarının yapılmasına olanak sağlayan, yirminci yüzyılın ikinci yarısında oluşan yeni bir paradigmanın öncülerinden Alman çeviribilimci Hans J. Vermeer'in Skopos Kuramı irdelenmiştir. Çeviri bütüncesinin incelendiği üçüncü bölümde ise, söz konusu kuramın sunduğu araçlar doğrultusunda, çevirmen Mehmed Ali'nin La Fontaine fabllarından yaptığı 18 çeviri metni ele alınarak, çevirmenin verdiği kararların metne nasıl yansıdığı incelenmiştir. Bu inceleme sonucunda çevirmenin amacının, çeviri sürecinde alınan kararlar üzerinde belirleyici olduğu görülmüştür. Elde edilen sonuçlar, tarihsel kesitte çeviri edebiyat metinleri üzerinde yapılacak araştırmaların, çevirinin ne olduğunu, çevirmen kararlarının çevirinin oluşumunda ne kadar etkili olduğunu anlamamızda önemli bir katkısı olabileceğini göstermiştir.
