Orhan Veli Kanık`ın şiir ve tiyatro çevirilerinin kuramsal açıdan incelenmesi

Abstract

20. yüzyılın sonlarından itibaren gittikçe hızlanan küreselleşme sürecinde çeviri ediminin üstlendiği görev yadsınamaz bir gerçektir. Türkiye'de çeviri etkinliği, özellikle Batı yazınından yapılan çevirilerin geçmişi, 19. yüzyılın ortalarına dayanır. Günümüzdeyse çeviri gerek bu alanda öğretim veren kurumların, gerek çeviriyle ilintili kişileri bünyesinde toplayan oluşumlar aracılığıyla kurumsallaşma yolundadır. Çeviride kaliteyi yükseltecek etmenlerden biri, bize göre, çeviri eleştirisi olmalıdır. Ancak çeviri eleştirisi Türkiye'de yeterince işlenmemiş bir konudur. Özellikle nesnel bir yönteme dayanan çeviri eleştirisi hemen hemen yok gibidir. Bu düşünceden yola çıkılarak ve nesnel bir eleştiri yöntemi kullanılarak bu çalışmada Orhan Veli Kanık'ın Fransızcadan Türkçeye yaptığı fabl, şiir ve tiyatro çevirileri incelenmiştir. Orhan Veli Kanık, Türk yazınına yeni ufuklar açmış, dizeleri neredeyse günlük dile yerleşmiş bir şairdir. Şair kimliğinin yanı sıra Orhan Veli bir çevirmen olarak da yazın dünyasına hizmet vermiş ancak çevirmen yanı neredeyse hiç irdelenmemiştir. Bu çalışmanın amacı başarılı bir şair olarak ünlenmiş Orhan Veli'nin, aynı başarıya çevirilerinde de ulaşıp ulaşmadığını araştırmak ve bunun yanı sıra bu çevirilerin çağdaş çeviri kuramlarında sergilenen çıkış dili odaklı, varış dili odaklı ve anlam odaklı çeviri yaklaşımları açısından değerlendirmesini yapmaktır. "Beş Düzeyli Nesnel Çeviri Eleştirisi Yöntemi"ne dayanarak yapılan bu incelemede Orhan Veli'nin çevirilerinde varış dili odaklı bir yaklaşım benimsediği, yazarın biçemini ve anlatmak istediğini eşdeğerli olarak aktardığı, bunları gerçekleştirirken de varış dilinin olanakları çerçevesinde yapıtın biçimini de korumaya çalıştığı gözlenmiştir.