Özet:
Bu çalışmanın temel amacı Bilecik ilinde hava kalitesine etkisi olan tüm kirletici kaynakların belirlenmesi ve bunların etkilerine dayanarak bir emisyon envanteri ve modelleme çalışmasının hazırlanmasıdır. Bu tez kapsamında, Bilecik ilinin hava kirliliği envanteri kükürt dioksit, partikül madde, karbon monoksit, azotoksitler ve hidrokarbonlar için çıkarılmış ve Gauss Dispersiyon modeli ve ATDL (Atmospheric Turbulance and Diffusion Laboratory) dispersiyon-modelleme yöntemi kullanılarak Bilecik ilindeki kükürt dioksit ve partikül madde konsantrasyon dağılımları tespit edilmiştir. Günümüze kadar yapılmış mevcut hava kalitesi seviyeleri hakkında bilgiler toplanmış ve bunların kaynaklan araştırılmıştır. Sanayi bölgesinden, evsel ısınmadan ve trafikten kaynaklanan kirletici emisyon miktarları, sanayi tesislerinin emisyon raporları ve Amerikan EPA emisyon faktörleri kullanılarak hesaplanmıştır. Bu hesaplamalara göre Bilecik ilinde kükürt dioksit emisyonlarının %47,5'i sanayiden, %50,4'ü evsel ısınmadan ve %2,1'i trafikten, partikül madde emisyonlarının %5,8'i sanayiden, %89,5'i evsel ısınmadan ve %4,7'si trafikten, karbon monoksit emisyonlarının %4,6'sı sanayiden, %64'ü evsel ısınmadan ve %31,4'ü trafikten, azot oksit emisyonlarının %19,9'u sanayiden, %53,5'i evsel ısınmadan ve %26,6'sı trafikten, hidrokarbon emisyonlarının %0,4'ü sanayiden, %13,3'ü evsel ısınmadan ve %86,3'ü trafikten kaynaklanmaktadır. Bilecik ili 2*2 km'lik grid ve yüksekliği 1000 m olan bir kutu olarak düşünülmüş, buradan bulunan kükürt dioksit ve partikül madde emisyon yükleri ve meteorolojik veriler kullanılarak bölgede modelleme çalışması yapılmıştır. Model kullanılarak elde edilen değerler ve gerçek ölçümler kıyaslandığında yüksek korelasyon sağlandığı görülmüştür.
