Katı atık depo sahalarının rehabilitasyonu

Abstract

Düzensiz depolama sahalarının rehabilite edilmesinin temel amacı, bu sahalardaki prosesler sonucunda oluşan kirlilik nedeni ile ortaya çıkan insan ve çevre sağlığı risklerinin yok edilmesi veya en aza indirgenmesidir. Bunlara ek olarak rehabilitasyon çalışmaları ile değerli alanların kazanılarak başka amaçlar için yeniden kullanılmalarına olanak verecek şekilde düzenlenmesi gerçekleştirilebilir. Türkiye'de sayıları diğer gelişmiş ülkelere göre sınırlı olan bertaraf tesislerinin yapımının gündeme gelmesi, ülke genelinde yeni bir yatırım alanın doğmasına yol açmış ve yerel yönetimler dış borç kullanarak bu tesislerin yapımlarına başlamışlardır. En yaygın kullanılan yöntem düzenli depolamadır. Düzenli depolama uygun arazi bulunduğunda en ekonomik yöntemdir ve kullanılan arazi ileride başka amaçlar için kullanılabilir. Katı atık düzenli depo sahalarında atıkların anaerobik ayrışma sonucu oluşan depo gazları metan, karbondioksit ve eser miktarda uçucu organik bileşiklerden oluşmaktadır. Depo gazı içinde bulunan organik bileşiklerin insan ve çevre sağlığına olumsuz etkisi ve yüksek enerji kapasitesine sahip metan bulunması bu gazların kontrolü gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Atıkların rehabilite edilmesi teknik ve mali konuların yanında mali, çevresel bilinç ve sosyo ekonomik konuları da içine almaktadır. Atık içinde oluşan, zehirli ve toksik bileşenleri (çöp suyu) uygun drenaj ile toplanmalı, alt zemin tabakalarına yayılması kontrol edilmeli ve yer altı suyuna sızarak kirletmesi engellenmeli ve toplanan bu sıvıların arıtıldıktan sonra uzaklaşması sağlanmalıdır. Çöplüklerin altında izolasyon tabakalarının bulunmayışı sızıntı sularının yer altı suyu ve toprağı kirletmesine sebep olacaktır. Yapılacak rehabilitasyon işlemlerinde depo gazı ve sızıntı suyu kontrolü yanında sahanın kapatıldıktan sonraki kullanımlarıda planlamalıdır. Bu tez çalışmasında katı atıklar ve atık bertaraf yöntemleri hakkında genel bilgiler verilmiş, depolama alanlarının çevresel durumları, düzensiz çöp depolarının yarattığı çevresel problemlerden bahsedilip, Dünya' daki katı atık bertaraf yöntemleri ve bu yöntemlerin maliyetleri konularına değinilip, düzensiz depo sahalarının kapatılması, ıslah ve rehabilitasyon işlemlerinin yapılmasında hangi proseslerin kullanılacağı, kapatma ıslah ve rehabilitasyon çalışmaları için gerekli plan ve mühendislik işlemleri ve Dünya' dan ve Türkiye'den rehabilitasyon örnekleri verilmiştir. Anahtar Kelimeler : Düzenli depolama, düzensiz depoların ıslah, rehabilitasyon ve bakımı, depolama maliyetleri