İstanbul'un hava kirliliği haritasının çıkarılması

Abstract

Bu çalışmada, İstanbul'un mevcut hava kirliliği verilerine Kriging Uzaysal Entrepolasyon Metodu uygulanmış ve İstanbul'un aylık ortalamalar bazında hava kirliliği haritaları çıkarılmıştır. Kriging metodu ilk olarak geo-istatistiksel maksatlar için geliştirilmesine rağmen hava kirliliği verileri için de uygun olduğu görülmüş ve son on onbeş yıl içinde bu alanda yaygın bir şekilde kullamlagelmiştir. İstanbul'un çeşitli semtlerinde İl Hıfzısıhha Enstitüsü tarafından kurulan ölçüm istasyonlarında kaydedilen günlük bazdaki hava kirliliği verileri aylık ortalamalara çevrilmiş ve Kriging metodu kullanan bilgisayar programı üe bu ölçüm istasyonlarını içine aian bir çerçeve harita üzerinde kükürtdioksit parametresi için Aralık 1993 ile Mart 1995 arası aylara ait (Ağustos 1994 hariç) kirlilik dağılım haritaları çıkarılmıştır. Çıkarılan bu kirlilik haritalarından, İstanbul'da özellikle üç bölgede (Haliç, Göztepe ve Fulya mahallesi bölgeleri) kış aylarında yoğun bir kirliliğin yaşandığı gözlemlenmiştir. Bu üç bölgenin de topografik yapı bakımından kirleticilerin birikmesine müsait birer çanak şeklinde olduğu verilen topografi haritalarında da (Haliç ve Göztepe bölgeleri için) görülmektedir. Aynca bazı günlere ait yüksek kükürtdioksit konsantrasyonları ayn ayrı analiz edilerek meteorolojik faktörlerin kirlilikteki çok önemli rolü de ortaya konmuştur. Bunun dışında ileride kirlenmeye maruz kalabilecek bölgeler de tespit edilmiştir. Kış aylarında oluşan bu kirliliğin %98 gibi büyük ölçüde evlerde ısınmada kullanılan düşük kaliteli (yüksek kükürt yüzdeli ve düşük kalorifik değerli) kömür ve fuel-oilden kaynaklandığı, yapılan emisyon hesaplan ile de ortaya konmuştur. Aynca kirliliğin hava kalitesi standartlarında istenen limitlerin altına çekilebilmesi için alınabilecek kısa ve uzun vadeli tedbirler ve öneriler de sonuçlar kısmında verilmiştir.