Türkiye'de atık pillerin değerlendirilmesi ve örnek bir tesiste incelenmesi

Abstract

Bu tezde atık pillerin, Türkiye'de toplanmasından ayrıştırılmasına ve nihai bertarafına kadar geçen süreç ele alınmaktadır. Bu maksatla atık pil ile ilgili mevzuat, yönetmelik ve yetkili kurum ve kuruluşlar değerlendirilmiştir. Çevre ve Orman Bakanlığı denetleme ve yaptırım merciidir. Çevre Bakanlığı'nın hazırlamış olduğu atık piller ile ilgili Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği (APAK) 31.08.2004 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. Bu yönetmelik 01.01.2005 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Daha sonra AB kriterlerine uyum sağlamak amacıyla bazı maddeleri değiştirilerek 03.03.2005 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. Akümülatörler Atık Pil konusuna dâhil değildir. APAK yönetmeliği Türkiye'de atık pillerin toplanmasını, ayrıştırılmasını ve geri dönüşüm yetkisini Taşınabilir Pil Üreticileri ve İthalatçıları Derneği olan TAP'a vermiştir. TAP derneğinin yönetimini ithalatçı firmaların yöneticileri oluşturmaktadır. Dernek Türkiye'deki atık pillerin toplanması, ayrıştırılması ve geri dönüşümü için gerekli olan tüm organizasyonları yapmakla mükelleftir. Bu nedenle dernek, faaliyetlerini yapabilmek için tüzel bir kişilik oluşturmuştur. TAP derneği faaliyetlerini güçlendirmek adına eğitim ve tanıtım alanlarına da ağırlık vermektedir. Dernek, atık pillerin toplanması, ayrıştırılması ve geri dönüşümün sağlanması için iki özel firma ile anlaşmıştır. Bu firmalar kendi sistemleri ile atık pilleri kaynağından toplayıp merkezlerine getirmektedirler. Merkezlere gelen atık piller, konveyör bant sistemi ile manuel olarak tiplerine göre ayrıştırılmaktadır. Bu tipler şarj edilemeyen ve şarj edilebilen pillerdir. Şarj edilemeyen pillerin geri dönüşümü Türkiye'de depolama şeklinde olmaktadır. Şarj edilebilenler ise yurtdışındaki ilgili geri dönüşüm tesislerine gönderilerek bileşenlerine ayrıştırılır.