Abstract:
Bu araştırmada fen lisesi programlarının tasarlanmasında ve uygulanmasında esas alınan yapılandırmacı yaklaşım çerçevesinde öğretmen ve öğrenci görüşlerine göre fen lisesi programlarındaki "öğretim süreci" bileşeninin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırma, eğitim programların en karmaşık bileşenlerinden olan "öğretim sürecinin" değerlendirilmesi amacıyla gerçekleştirildiğinden araştırmacılar tarafından farklı türden veriye ihtiyaç duyulmuştur. Farklı türden veri ihtiyacının karşılanması ve hem genellenebilir anlam bütünlerine ulaşmak hem de derinlemesine bilgi ihtiyacının karşılanabilmesi için bu araştırmada karma yöntem tercih edilmiştir. Araştırmada karma araştırma yöntemlerinden olan açımlayıcı sıralı desen tercih edilmiştir. Araştırmanın nicel boyutunun verileri araştırmacı tarafından geliştirilmiş "Fen Lisesi Öğretmenlerin Yapılandırmacı Yaklaşıma İlişkin Görüşlerini Belirleme Ölçeği" ve "Fen Lisesi Öğrencilerin Yapılandırmacı Yaklaşıma İlişkin Görüşlerini Belirleme Ölçeği" ile toplanmıştır. Araştırmanın nitel boyutunun verileri ise birebir görüşme, gözlem ve doküman analizi ile toplanmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda seçkisiz örnekleme yöntemlerinden olan basit seçkisiz örneklem yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunun örneklemini fen liselerinde görev yapan 251 öğretmen ve 509 öğrenci oluşturmaktadır. Nitel boyutunda ise amaçlı örneklem yöntemlerinden olan aykırı örneklem yöntemi kullanılmıştır. Buna göre araştırmanın nitel boyutunun örneklemini 8 öğretmen ve 8 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın nicel boyutundan edilen veriler SSPS 21. versiyonunda analiz edilmiştir. Araştırmanın nitel boyutunun verileri ise tematik analiz ile değerlendirilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgulara göre fen lisesi öğretmen ve öğrencilerin yapılandırmacı yaklaşıma ilişkin görüşlerinin orta düzeyde olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. Öğretim programlarında esas alınan yapılandırmacı yaklaşıma ilişkin temel ilkelerin öğretim sürecine yeterince yansıtılamadığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu noktada en önemli sorun olarak sınav sistemine dayalı bir yapının varlığı, öğretmenlerin yapılandırmacılığı benimseme düzeylerinin sınırlılığı ve üniversite giriş sınavlarında iyi bir puan alma düşüncesiyle konu merkezli anlayışın önemli görülmesi yatmaktadır.
