Abstract:
Bu araştırmada okul öncesi dönemindeki çocuklar için hazırlanmış çocuk edebiyatı eserlerindeki kişileştirilmiş hayvan karakterlerin geliştirilme durumlarını (davranış ve eylemlerle, konuşma yoluyla, fiziksel özelliklerle, diğer karakterlerin yorumuyla, yazarın yorumuyla) ve karakter özelliklerini (açık, kapalı, durağan, devingen) tespit etmek amaçlanmıştır. Nitel araştırma desenlerinden durum çalışması ile yürütülen araştırma, iç içe geçmiş tek durum deseni ile yapılandırılmıştır. İç içe geçmiş durumları, karakterlerin açık/kapalı olma durumu, devingen/durağan olma durumu ve karakter geliştirmenin beş yolu (davranış ve eylemlerle, konuşma yoluyla, fiziksel özelliklerle, diğer karakterlerin yorumuyla, yazarın yorumuyla) oluşturmaktadır. Araştırmanın inceleme nesnelerini, ölçüt örnekleme yoluyla seçilmiş okul öncesi döneme yönelik anlatı türündeki, 2014-2018 yılları arasında ilk baskısı yapılan, yerli yazarlarca kaleme alınmış, kişileştirilmiş hayvan karakterli 33 adet çocuk kitabı oluşturmaktadır Araştırmadaki çocuk kitapları doküman olarak kabul edilmiş ve analiz süreci doküman incelemesi ile yürütülmüştür. Karakter özelliklerinin açık veya kapalı olarak belirlenmesindeki göstergeler, Sever’in (2010) belirlediği ölçütler; karakter özelliklerinin durağan veya devingen olarak belirlenmesi ve karakter geliştirme yollarına dair göstergeler, Lukens’in (2007) belirlediği ölçütler dikkate alınarak alan uzmanlarının görüşleri doğrultusunda bir form geliştirilmiş ve inceleme nesnelerinde yer alan tüm kişileştirilmiş hayvan karakterler, özellikleri ve geliştirilme yolları doğrultusunda içerik analizine tabi tutulmuştur. İçerik analizi ile kategorilendirilen veriler, betimsel analiz ile yorumlanmıştır. Araştırmanın sonucunda incelenen hayvan karakterlerin en çok konuşma yoluyla geliştirildikleri; baş kişilerin daha çok açık ve devingen, yan kişilerinse kapalı ve durağan özellik gösterdikleri tespit edilmiştir.
