Özet:
Ortaöğretim kurumlarında görevli öğretmenlerin öğretme ve öğrenme sürecinde
Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BİT) kullanımı ile ilişkili faktörleri açıklayan bir
model geliştirmek amacıyla gerçekleştirilen bu çalışma, üç aşamalı ardışık karma
araştırma yöntemiyle desenlenmiştir. Birinci aşamada, sistematik literatür taraması
yöntemsel yaklaşım olarak benimsenmiş ve ERIC veri tabanında taranan 2012-2016
yıllarında yayınlanmış çalışmalar üzerinden öğretmenlerin BİT kullanımı ile ilişkili
kavramların sistematik analizi gerçekleştirilmiştir. Bulgular sonucu genel bir BİT
kullanım modeli ortaya konmuştur. İkinci aşamada yürütülen nitel çalışma, çoklu
örnek olay yöntemi ile desenlenmiş ve bu çerçevede İstanbul ili FATİH projesi pilot
okullarından amaçlı örnekleme yöntemiyle seçilen üç okulda görevli 20 öğretmen ile
derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşme kayıtları birebir deşifre
edilerek elde edilen nitel veriler sistematik gömülü teori yöntemiyle analiz edilmiştir.
Bu çalışma sonucu ortaya konan model Kritik BİT Kullanım Modeli (KBİTKM)
olarak isimlendirilmiştir. Bu modelde yer alan anlamlı kavramların ölçülebilir
değişkenlere dönüştürülmesi için 180 öğretmenle bir ölçek geliştirme çalışması
yürütülmüştür. Pilot çalışma sonunda, KBİTK modeline ait geçerli ve güvenilir
ölçekler ortaya konmuş ve üçüncü aşamada gerçekleştirilen nicel çalışma
çerçevesinde, İstanbul ilindeki 23 ortaöğretim kurumunda görevli 484 öğretmene
KBİTKM ölçekleri uygulanmıştır. Elde edilen nicel veriler Yapısal Regresyon
Modeli kurularak analiz edilmiştir. Mevcut tez çalışması sonunda, İstanbul ili
Avrupa yakasındaki ortaöğretim kurumları bağlamında öğretmenlerin BİT kullanım
deneyimlerini açıklayan kritik faktörlerin yer aldığı kapsamlı ve genellenebilir bir
model ortaya konmuştur. Çalışmanın sonunda, araştırmacılar, uygulayıcılar ve
öğretmen yetiştirme programları yürüten yükseköğretim kurumları için bulgulara
dayalı birtakım öneriler sunulmuştur.
