Psikolojik danışmanların süpervizörlerinin davranışları, etkili psikolojik danışman nitelikleri, mesleki kıvançları ve mesleki doyumları arasındaki ilişkilerin incelenmesi: Karma yöntem araştırması

Abstract

Bu araştırmada, dört temel problem sorusuna cevap aranmıştır. Araştırmanın birinci temel probleminde, bazı değişkenlere göre psikolojik danışmanların mesleki kıvanç ve mesleki doyum düzeyleri incelenmiştir. İkinci temel probleminde, psikolojik danışmanların süpervizörlerinin davranışları ile mesleki kıvançları ve mesleki doyumları arasındaki ilişkide etkili psikolojik danışman niteliklerinin aracı rolü incelenmiştir. Üçüncü temel probleminde psikolojik danışmanların, Soru Formunda yer alan sorulara ilişkin görüşleri incelenmiştir. Dördüncü temel probleminde ise nicel ve nitel verilerin bütünleştirilmesi amaçlanmıştır. Araştırma, karma yöntem araştırmasıdır. Araştırmaya 661 psikolojik danışman katılmıştır. Araştırmada gerekli verileri elde etmek için "Süpervizyon Ölçeği", "Etkili Psikolojik Danışman Niteliklerini Değerlendirme Ölçeği", "Mesleki Kıvanç Ölçeği" ve "Mesleki Doyum Ölçeği" ile "Kişisel Bilgi Formu" ve "Soru Formu" kullanılmıştır. Verilerin analizinde, araştırmanın birinci basamağında SPSS Programı ile MANOVA Wilks Lambda (λ), MANOVA Pillai's Trace, Games-Howell, Scheffe Testi ve Diskriminant (Ayırıcı) Analiz Testleri kullanılmıştır. Araştırmanın ikinci basamağında, Regresyon Temelli Bootstrapping Tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın üçüncü basamağında da MAXQDA Programı ile nitel analiz yapılmıştır. Araştırmanın birinci temel problemine ilişkin bulgular şöyledir: Eğitim düzeyine, üniversite eğitimini yeterli görmeye ve kullanılan unvana göre psikolojik danışmanların mesleki kıvanç ve mesleki doyumlarının anlamlı farklılık gösterdiği görülmüştür. Kıdeme göre psikolojik danışmanların mesleki kıvançları anlamlı farklılık gösterirken; mesleki doyumlarının anlamlı farklılık göstermediği bulunmuştur. Ayrıca cinsiyete, bireysel ve grupla psikolojik danışma için süpervizyon almaya göre psikolojik danışmanların mesleki kıvanç ve mesleki doyumlarının anlamlı farklılık göstermediği bulunmuştur. Araştırmanın ikinci temel problemine ilişkin bulgular şöyledir: Psikolojik danışmanların mesleki kıvançları ve mesleki doyumları ile etkili psikolojik danışman nitelikleri ve süpervizörlerinin davranışları arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Bununla birlikte, etkili psikolojik danışman niteliklerinin psikolojik danışmanların süpervizörlerinin davranışları ile mesleki kıvançları ve mesleki doyumları arasındaki ilişkide dolaylı etkisinin anlamlı olduğu ve kısmi aracılık etkisinin olduğu bulunmuştur. Araştırmanın üçüncü temel problemine ilişkin bulgular şöyledir: Süpervizyon ve süpervizör davranışlarına, etkili psikolojik danışman niteliklerine, mesleki kıvanca, mesleki doyuma ilişkin görüşler ve süpervizyon, süpervizör davranışları, etkili psikolojik danışman nitelikleri, mesleki kıvançları, mesleki doyumlarının birbirleri üzerindeki etkilerine ilişkin görüşler temaları ve bu temaların kategorileri oluşturulmuştur. Araştırmanın sonucunda, bu değişkenlerin birbirleri ile ilişkili olduğu bulunmuştur. Araştırmanın dördüncü temel problemine ilişkin bulgular ise şöyledir: Araştırmada, psikolojik danışmanların süpervizörlerinin davranışları, etkili psikolojik danışman nitelikleri, mesleki kıvançları ve mesleki doyumları arasındaki ilişkilerin nicel ve nitel yöntemlerle araştırılması ve analiz edilmesi sonucunda elde edilen nicel ve nitel verilerin birbirleri ile tutarlı olduğu görülmüştür. Araştırmanın sonucunda, psikolojik danışmanların mesleki kıvanç ve mesleki doyum düzeylerinin üniversite eğitiminde aldıkları süpervizyon ve süpervizör davranışlarından etkilendiği görülmüştür. Psikolojik danışmanların aldıkları süpervizyon süreci ile birlikte etkili psikolojik danışman niteliklerine sahip olarak mesleklerine karşı olumlu duygular hissedip mesleklerinden doyum sağladıkları görülmüştür.