Abstract:
Edward Azar, kendini yeniden üreten, zaman zaman duraksayan, birtakım dönemlerde ortaya çıkan ve çatışan tarafların kimlikleriyle özdeşleşen çatışmaları tekrarlayan toplumsal çatışma ismiyle kavramsallaştırmıştır. Bu tür "inatçı" çatışmalar, bütün toplumu etkileyen, merkezde yer alan, sıfır toplamlı oyunlardır. Michael Brecher'e göre uzun bir zaman dilimine yayılan ve derin tarihsel köklere sahip açık savaş halleri ve düşmanca etkileşimler tekrarlayan devletler arası çatışmalardır. Arap-İsrail, Hindistan-Pakistan, Türkiye-Yunanistan çatışmaları bu tür uzun soluklu çatışmaların en bilinen örnekleridir. Bu tür çatışmalar, bazı dönemlerde gündemden düşse, hatta şiddetin üzerinde bir ateşkes yaşansa da daima kendini yeniden üreterek; varlığını devam ettirir. Bu tezde Türkiye açısından tekrarlayan çatışmaların kendisini yeniden üretmesinin nasıl mümkün olduğu bağlamında Türkiye-Yunanistan ve Türkiye-Ermenistan ilişkileri bağlamında eleştirel konstrüktivist yaklaşımla incelenmiştir. Türk[iye]-Yunan[istan] ve Türk[iye]-Ermeni[stan] ilişkilerindeki tekrarlayan çatışmalarda tarafların karşıt kimlik inşalarının ve egemenlik sınırları arasında doğrudan bir bağlantının olduğu tespit edilmiştir. Çatışma süreci içerisinde taraflar, bir yandan güçlü "düşman" imajları oluşturarak barışçıl ilişkilerin kurulmasının önüne geçtikleri gibi; diğer yandan, yaşanan her yeni olayla algılarını, söylemlerini ve siyasalarını güçlendirmektedir. Tekrarlayan çatışmalar içerisinde yaşanan her yeni olay, yalnız bugünle ilgili değil; aynı zamanda geçmişle bağlantılıdır. Bu nedenle bu çalışmada süreç analizi metodu benimsenmiştir. Böylece, hem belirli bir tarihsel durumu üreten nedensel dinamiklerin daha iyi anlaşılması; hem de sonuçların birleştirerek genelleme yapılması olanak sağlanacaktır. Bu tez çatışmacı ilişkilerin nasıl bir algı, söylem ve siyasa biçiminde kendini yeniden ürettiğini göstereceği için aynı zamanda bu ilişki biçiminin hangi yollarla değiştirilebileceğini ortaya koyacaktır. Araştırma, Türk[iye]-Yunan[istan] ve Türk[iye]-Ermeni[stan] ilişkilerindeki tekrarlayan çatışmalarının yeniden değerlendirilmesini sağlayacaktır. Bu nedenle çatışma analizi, barış çalışmaları, konstrüktivizm gibi konularda uluslararası ilişkiler literatürüne önemli katkı sağlayacaktır.