Okul öncesi dönem çocukların benlik algıları ve farklılıklara saygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Okul öncesi dönem insan hayatının ilerleyen yıllarında etkisi oldukça büyük olan bir dönemdir. Bu dönemde kazanılan beceri, bilgi ve tutumlar bireyin tüm yaşamını şekillendirmektedir. Okul öncesi dönemde kişilik gelişiminin en önemli parçalarından biri olan benlik gelişimi de büyük oranda bu dönemde gerçekleşmektedir. Çocukların olumlu benlik algısı bir taraftan pozitif davranış eğilimini desteklerken diğer taraftan olumsuz davranışları azaltmaktadır. Olumlu benlik algısına sahip çocuklar ise hem kendilerine karşı hem de diğer insanlara karşı daha hoşgörülü ve saygılı davranırlar. Böylelikle diğer insanlarla daha sağlıklı iletişim kurar ve olumlu etkileşim içerisine girerler. Bu araştırma okul öncesi dönem çocuklarının benlik algıları ve farklılıklara saygı düzeyleri arasındaki ilişkinin ve çeşitli demografik özelliklerin bunlar üzerindeki etkisinin incelenmesini amaçlamaktadır. Nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeline uygun olarak temellendirilen araştırmanın verileri geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmış olan DeMoulin Çocuklar İçin Benlik Algısı Testi (DBAT), Farklılıklara Saygı Ölçeği ve demografik bilgi formu ile toplanmıştır. Araştırmaya Orta Karadeniz Bölgesi’nde bulunan bir ildeki okul öncesi eğitim kurumlarında eğitim alan 5 ve 6 yaşlarındaki 395 çocuk katılmıştır. Araştırma verileri araştırmacı tarafından her öğrenciden bireysel olarak toplanmıştır. Verilerin analizinde öncelikle normal dağılım testleri yapılmış, dağılımın normal olduğu görüldükten sonra, Pearson Korelasyon Testi, ikili değişkenlerde Bağımsız Gruplar T Testi ve üçlü değişkenlerde Tek Yönlü Varyans Analizi (One-Way Anova) testleri kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda çocukların benlik algıları ve farklılıklara saygı düzeyleri arasında pozitif yönde ve anlamlı düzeyde ilişki bulunmuştur. Ayrıca çocukların benlik algılarında cinsiyet, anne çalışma durumu, aile tipi ve doğum sırasına göre anlamlı farklılık tespit edilmemiştir. Çocukların farklılıklara saygı düzeylerinde ise anne çalışma durumuna göre anlamlı farklılık bulunmuş fakat cinsiyet, aile tipi ve doğum sırasına göre anlamlı farklılık bulunmamıştır.