Psikolojik danışmanların etkili psikolojik danışman nitelikleri ile kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlikleri arasındaki ilişkide kültürel zekanın ve bilişsel esnekliğin aracı rolü

Abstract

Bu araştırmada, iki temel problem sorusuna cevap aranmıştır. Araştırmanın birinci temel probleminde, psikolojik danışmanların kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlik düzeyleri bazı değişkenlere (cinsiyet, kıdem yılı, çalıştıkları eğitim kademesi, öğrenim düzeyi, üniversite eğitiminde yapılan bireysel psikolojik danışma oturum sayısı, bireysel psikolojik danışma için süpervizyon alıp almama, grupla psikolojik danışma oturum sayısı ve grupla psikolojik danışma için süpervizyon alıp almama) göre incelenmiştir. Araştırmanın ikinci temel probleminde ise psikolojik danışmanların etkili psikolojik danışman nitelikleri ile kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlikleri arasındaki ilişkide kültürel zekânın ve bilişsel esnekliğin aracı rolü incelenmiştir. Araştırmaya 521 psikolojik danışman katılmıştır. Araştırmada gerekli verileri elde etmek için geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmış olan “Etkili Psikolojik Danışman Niteliklerini Değerlendirme Ölçeği”, “Çokkültürlü Psikolojik Danışma Yeterlikleri Ölçeği”, “Kültürel Zekâ Ölçeği”, “Bilişsel Esneklik Envanteri” ve “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Verilerin analizinde, araştırmanın birinci basamağında Bağımsız Gruplarda t Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi, Kruskal Wallis H-Testi; araştırmanın ikinci basamağında Yapısal Eşitlik Modellemesi kullanılmıştır. Araştırmanın birinci temel probleminin incelenmesi sonucunda elde edilen bulgular şöyledir: Üniversite eğitimi sırasında 21 oturum ve üstü bireysel psikolojik danışma yapan psikolojik danışmanların kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlikleri puan ortalaması, 1-5 oturum bireysel psikolojik danışma uygulaması yapan psikolojik danışmanların puan ortalamasından; üniversite eğitimleri sırasında bireysel psikolojik danışma oturumları için süpervizyon almış olan psikolojik danışmanların kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlikleri puan ortalaması, süpervizyon almamış olan psikolojik danışmanların puan ortalamasından; üniversite eğitimleri sırasında grupla psikolojik danışma oturumları için süpervizyon almış olan psikolojik danışmanların kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlikleri puan ortalaması, süpervizyon almamış olan psikolojik danışmanların puan ortalamasından anlamlı düzeyde daha yüksek bulunmuştur. Ancak araştırmanın sonucunda cinsiyete, kıdem yılına, çalışılan eğitim kademesine, üniversite eğitiminde yapılan grupla psikolojik danışma oturum sayısına ve öğrenim düzeyine göre psikolojik danışmanların kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlikleri puan/sıra ortalamaları arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Araştırmanın ikinci temel probleminin incelenmesi sonucunda elde edilen bulgular şöyledir: Etkili psikolojik danışman niteliklerinin bilişsel esnekliği ve kültürel zekâyı doğrudan pozitif yönde etkilediği bulunmuştur. Bilişsel esnekliğin ve kültürel zekânın kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterliklerini doğrudan pozitif yönde etkilediği bulunmuştur. Etkili psikolojik danışman niteliklerinin kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterliklerini doğrudan etkilemediği bulunmuştur. Bilişsel esnekliğin ve kültürel zekânın etkili psikolojik danışman nitelikleri ile kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlikleri arasında tam aracılık etkisi gösterdiği bulunmuştur. Araştırmanın bulguları, ilgili alanyazın ışığında tartışılmış ve öneriler sunulmuştur.