Türk ve İsveçli annelerin çocukları için kullandıkları mutluluk artırıcı stratejilerinin karşılaştırılması

Abstract

Erken çocukluk dönemi olarak adlandırılan çocuğun doğumundan sekiz yaşına kadar olan dönem insan hayatının en önemli dönemlerinden biridir. Çocuğun doğumundan itibaren başlayan bu dönemde aile hayati bir önem taşımaktadır. Çocuk ilk eğitimini ailede alır ve anne-babalar çocukların ilk öğretmenleridirler. Kişilik gelişiminin temellerinin atıldığı erken çocukluk döneminde anne ve babaların tutum ve davranışları çocuğun gelişimi üzerinde çok önemli bir etkiye sahiptir. Ebeveynlik tutum ve davranışları pek çok değişkenden etkilenmektedir. Bunlardan birisi de ebeveynlerin sosyo-ekonomik ve kültürel özellikleridir. Literatür incelendiğinde Türk ve İsveçli annelerin çocukları için uyguladığı mutluluk artırıcı stratejiler üzerine bir çalışmanın daha önce yapılmadığı ve iki kültür arasındaki farklılıkları inceleyen çalışmaların az olduğu görülmektedir. Bu çalışmada da Türk ve İsveçli annelerin çocuklarına karşı kullandıkları mutluluk stratejileri üzerine bir karşılaştırma yapılmaktadır. Bu çalışma, nicel araştırma yöntemlerinden tarama yöntemi ile yapılmış olup Türk ve İsveçli annelerin çocuklarına uyguladıkları mutluluk artırıcı strateji düzeylerinin incelenmesi, iki alt örneklem bakımından farkların incelenmesi, alt örneklemlerde ve toplam örneklemde çocuklara uygulanan mutluluk artırıcı strateji düzeylerinin belirleyicilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, nicel araştırma yöntemine uygun olarak ve Betimsel Araştırma deseninde gerçekleştirilmiştir. Araştırma grubunun belirlenmesinde ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın grubunu 1-5 yaş arası çocuğu olan 100 Türk ve 100 İsveçli anne oluşturmaktadır. Çalışma İsveç’in Sundsvall şehrinde bulunan İsveçli ve gönüllü 100 anne ile İstanbul’da yaşayan Türk ve gönüllü 100 anne ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma verilerinin toplanmasında “Development of Subjective Well-Being Increasing Strategies Scale for Children (1-5 Ages)” adlı ölçek kullanılmıştır. Ölçek, önce İngilizce’ye, ardından anneler için İsveç diline çevrilmiştir. Ölçek, İsveç diline çevrildikten sonra üç uzman görüşü alınarak ölçeğin yapı geçerliliği test edilmiş, İsveçli 50 anne ile pilot çalışma yapılmış ve beş anneye ölçek uygulanarak maddelerin anlaşılırlığı test edilmiştir. Pilot uygulama yapılan 50 anne, İsveç örnekleminde yer alan çalışma grubuna dâhil edilmemiştir. Uzman görüşü ve pilot uygulama çıktıları doğrultusunda ölçeğin İsveç diline çevrilmiş son hali oluşturulmuş ardından ölçek İsveç’te yaşayan ve çalışma grubunda yer alan annelere uygulanmıştır. Veri analiz sürecinde, verilerin normal dağılıma uygun olup olmadığını ortaya koymak amacıyla Kolmogorov-Simirnov normallik testi uygulanmıştır. Normallik testi sonucunda veri setinin normal dağılım göstermediği sonucuna ulaşılmıştır. Normallik testi sonuçları doğrultusunda parametrik olmayan test tekniklerinden faydalanılmasına karar verilmiştir. Annelerin çocukları için kullandıkları mutluluk artırıcı stratejileri ölçeğinin değişkenlerinden tüm örneklem için olan kültür, çalışma durumu, medeni durum değişkenlerinin karşılaştırılmasında, ilişkisiz t testinin sayıltılarının karşılanmadığı durumda başvurulabilecek non-parametrik bir analiz olan Mann Whitney-U testi ve yaş, eğitim durumu değişkenlerinin karşılaştırılmasında ise varyans analizinin sayıltılarını karşılamadığı durumlarda yararlanılan non-parametrik bir analiz olan Kruskal Wallis H testi kullanılmıştır. Elde edilen bulgular sonucunda Türk annelerin mutluluk artırıcı stratejileri İsveçli annelere göre daha fazla kullandıkları görülmüştür. Çalışmayan annelerin mutluluk artırıcı stratejileri çalışan annelere göre daha yüksek düzeyde kullandıkları görülürken lise ve altı eğitim seviyesindeki annelerin mutluluk artırıcı stratejileri lisans ve lisansüstü eğitim seviyesindeki annelere göre daha yüksek düzeyde uyguladıkları sonucuna ulaşılmıştır. Lisans ve lisansüstü eğitime sahip anneler arasında bu bakımdan önemli bir fark saptanmamıştır. Araştırma sonuçları doğrultusunda kültürün, annelerin çocukları için kullandıkları mutluluk artırıcı stratejiler üzerinde etkili olduğu söylenebilir.